PHÁC ĐỒ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở NGƯỜI LỚN, 403 FORBIDDEN

VIP scoreVisual Infusion Phlebitis Score (điểm viêm tĩnh mạch vày tiêm truyền dựa vào quan sát)Công cụ, thang điểm
Combivent 2,5ml (salbutamol, iprotropium)2,5 ml chứa: Salbutamol sulphate 3mg ; Ipratropium bromide 0,5 mmg Tra cứu giúp thuốc
*

*

GIỚI THIỆU CHẨN ĐOÁN Chẩn đoán khẳng định Lâm sàng Xét nghiệm X - quang phổi CT ngực rất âm phổi Chẩn đoán mức độ nặng Chẩn đoán nguyên nhân Chẩn đoán phân biệt Chẩn đoán biến đổi chứng một vài thể bệnh ĐIỀU TRỊ vẻ ngoài điều trị phòng sinh Điều trị thuở đầu theo kinh nghiệm Điều trị nước ngoài trú Điều trị nội trú tại khoa nội Điều trị tích cực tại ICU Điều trị sau thời điểm có công dụng vi sinh S. Pneumoniae H. Influenzae, M. Catarrhalis K. Pneumoniae p. Aeruginosa S. Aureus vi khuẩn không điển hình nổi bật Burkholderia pseudomallei cúm A/ B SARS-COV2 biến đổi kháng sinh mặt đường IV sang đường uống Tiêu chuẩn xuất viện Xử trí khi không thỏa mãn nhu cầu với điều trị PHÒNG NGỪA LƯU Ý TƯƠNG TÁC THUỐC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Thông báo

Chủ đề này chỉ giành cho tài khoản VIP, hãy đăng nhập hoặc đăng ký tài khoản VIP và để được sử dụng.

Bạn đang xem: Phác đồ viêm phổi cộng đồng


GIỚI THIỆU CHẨN ĐOÁN Chẩn đoán xác minh Lâm sàng Xét nghiệm X - quang phổi CT ngực hết sức âm phổi Chẩn đoán cường độ nặng Chẩn đoán lý do Chẩn đoán rõ ràng Chẩn đoán biến đổi chứng một số thể căn bệnh ĐIỀU TRỊ cách thức điều trị phòng sinh Điều trị thuở đầu theo kinh nghiệm Điều trị ngoại trú Điều trị nội trú tại khoa nội Điều trị tích cực và lành mạnh tại ICU Điều trị sau khi có hiệu quả vi sinh S. Pneumoniae H. Influenzae, M. Catarrhalis K. Pneumoniae phường aeruginosa S. Aureus vi khuẩn không điển hình Burkholderia pseudomallei ốm A/ B SARS-COV2 biến hóa kháng sinh đường IV sang con đường uống Tiêu chuẩn chỉnh xuất viện Xử trí lúc không thỏa mãn nhu cầu với chữa bệnh PHÒNG NGỪA LƯU Ý TƯƠNG TÁC THUỐC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Về chúng tôi..

Giới thiệu
Điều khoản sử dụng
Chính sách đối tác
Đăng ký thông tin tài khoản VIP Tài khoản
Liên hệ
Tải về điện thoại thông minh android Hồi Sức cấp Cứu 4.0Hồi Sức cung cấp Cứu 4.0
Cập nhật phác hoạ đồ chữa bệnh (protocols), lí giải về kỹ thuật (skills), công cụ cung ứng (tools), tra cứu về dung dịch (drugs) và xét nghiệm (tests), sơ vật tiếp cận (approach algorithm). Giúp nâng cấp tốc độ với độ đúng mực trong chẩn đoán với điều trị.
Cập nhật phác hoạ đồ chữa bệnh (protocols), giải đáp về chuyên môn (skills), công cụ hỗ trợ (tools), tra cứu giúp về thuốc (drugs) và xét nghiệm (tests), sơ vật dụng tiếp cận (approach algorithm). Giúp cải thiện tốc độ cùng độ chính xác trong chẩn đoán với điều trị.

Tài liệu này được áp dụng tại những cơ sở xét nghiệm bệnh, chữa dịch trong cả nước. Theo hướng dẫn, Viêm phổi mắc phải xã hội (VPMPCĐ) là bệnh tật hô hấp thường xuyên gặp, phía bên trong nhóm nguyên nhân số 1 gây bị bệnh và tử vong trên toàn ráng giới. Căn bệnh cảnh lâm sàng VPMCĐ ở nhiều mức độ không giống nhau, từ đầy đủ ca bệnh dịch nhẹ hoàn toàn có thể điều trị ngoại trú đến những ca bệnh nguy kịch với suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết, sốc lan truyền khuẩn, tạo tử vong.

VPMPCĐ có rất nhiều triệu bệnh lâm sàng tương đương với những bệnh lý hô hấp khác cần bệnh rất cần được chẩn đoán phân biệt với nhiều bệnh lý hô hấp khác nhau. Việc chẩn đoán nhanh chóng và đúng chuẩn giúp tăng hiệu quả điều trị cho người bệnh. Tuy vậy ngày nay đã có khá nhiều tiến cỗ trong chẩn đoán và chữa bệnh VPMPCĐ nhưng phần trăm tử vong còn cao.

Sau đó là nội dung đưa ra quyết định 4815/QĐ- BYT:

 

 

BỘ Y TẾ--------

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAMĐộc lập - thoải mái - Hạnh phúc--------------------

Số: 4815/QĐ-BYT

Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2020

 

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH TÀI LIỆU CHUYÊN MÔN “HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI MẮC PHẢI CỘNG ĐỒNG Ở NGƯỜI LỚN”

BỘ TRƯỞ
NG BỘ Y TẾ

Căn cứ cách thức Khám bệnh, chữa bệnh dịch năm 2009;

Căn cứ Nghị định số 75/2017/NĐ-CP ngày đôi mươi tháng 6 năm 2017 của chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền lợi và cơ cấu tổ chức của cục Y tế;

Theo đề nghị của cục trưởng Cục làm chủ khám, trị bệnh,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo ra quyết định này tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và chữa bệnh viêm phổi mắc phải xã hội ở fan lớn”.

Điều 2. Tài liệu trình độ chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và khám chữa viêm phổi mắc phải xã hội ở bạn lớn” được vận dụng tại các cơ sở khám bệnh, chữa dịch trong cả nước.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký, ban hành.

Điều 4. Các ông, bà: Chánh văn phòng Bộ, Chánh thanh tra Bộ, Tổng viên trưởng, viên trưởng với Vụ trưởng những Tổng cục, Cục, Vụ thuộc bộ Y tế, người có quyền lực cao Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực ở trong trung ương, Giám đốc các Bệnh viện trực thuộc cỗ Y tế, Thủ trưởng Y tế các ngành phụ trách thi hành quyết định này./.

 

 

Nơi nhận: - Như Điều 4;- bộ trưởng (để báo cáo);- các Thứ trưởng;- Cổng tin tức điện tử cỗ Y tế; Website cục KCB;- Lưu: VT, KCB.

KT. BỘ TRƯỞ
NGTHỨ TRƯỞ
NGNguyễn ngôi trường Sơn

 

HƯỚNG DẪN

CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI MẮC PHẢI CỘNG ĐỒNG Ở NGƯỜI LỚN(Ban hành kèm theo đưa ra quyết định số 4815/QĐ-BYT ngày20 tháng11 năm 2020)

CHỈ ĐẠO BIÊN SOẠN

PGS.TS. Nguyễn trường Sơn, sản phẩm công nghệ trưởng bộ Y tế

CHỦ BIÊN

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, viên trưởng Cục quản lý Khám, chữa căn bệnh - cỗ Y tế

ĐỒNG CHỦ BIÊN

GS.TS. Ngô Quý Châu, Nguyên Quyền Giám đốc bệnh viện Bạch Mai

GS.TS. Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc khám đa khoa Phổi trung ương

THAM GIA BIÊN SOẠN

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Anh, người đứng đầu Trung chổ chính giữa theo dõi làm phản ứng bất lợi của dung dịch – ngôi trường Đại học Dược Hà Nội

GS.TS. Ngô Quý Châu, Nguyên Quyền Giám đốc điều hành quản lý Bệnh viện Bạch Mai

PGS.TS. Vũ Văn Giáp, phó tổng giám đốc Trung trung tâm Hô hấp – bệnh viện Bạch Mai

PGS.TS. Chu Thị Hạnh, phó tổng giám đốc Trung trung khu Hô hấp – khám đa khoa Bạch Mai

PGS.TS. Đỗ Quốc Huy, phó tổng giám đốc Bệnh viện quần chúng 115

Th
S. Nguyễn Trọng Khoa, Phó viên trưởng Cục cai quản Khám, chữa trị bệnh

TS.DS. Cẩn Tuyết Nga, Trưởng khoa Dược – bệnh viện Bạch Mai

PGS.TS. è Văn Ngọc, Trưởng khoa thở – bệnh viện Chợ Rẫy

Th
S. Trương Lê Vân Ngọc, nhân viên Cục cai quản Khám, chữa trị bệnh

PGS.TS. Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc cơ sở y tế Phổi trung ương

TS. Phạm Hồng Nhung, Phó trưởng khoa Vi sinh – khám đa khoa Bạch Mai

PGS.TS. Phan Thu Phương, giám đốc Trung trọng tâm Hô hấp – khám đa khoa Bệnh Mai

GS.TS. Đỗ Quyết, Giám đốc học viện Quân y 103

PGS.TS. Nguyễn Đình Tiến, Trưởng khoa Hô hấp bệnh viện trung ương Quân đội 108

TS. Phạm Hùng Vân, chủ tịch Hội Vi sinh lâm sàng tp Hồ Chí Minh

BAN THƯ KÝ

Th
S. Nguyễn Ngọc Dư, bộ môn Nội tổng hợp, ngôi trường Đại học tập Y Hà Nội

TS. Nguyễn quang quẻ Đợi, Trưởng khoa Hô hấp, khám đa khoa đa khoa tỉnh giấc Hải Dương

PGS.TS. Vũ Văn Giáp, phó tổng giám đốc Trung trọng điểm Hô hấp, bệnh viện Bạch Mai

Th
S. Trương Lê Vân Ngọc, chuyên viên Cục cai quản Khám, chữa bệnh

Th
S. Nguyễn Thùy Nguyên, chuyên viên Cục cai quản Khám, chữa trị bệnh

Th
S. Vũ Thị Thu Trang, bộ môn Nội tổng hợp, ngôi trường Đại học Y Hà Nội

 

LỜI NÓI ĐẦU

Viêm phổi mắc phải cộng đồng (VPMPCĐ) là bệnh án hô hấp thường gặp, phía trong nhóm nguyên nhân số 1 gây bệnh tật và tử vong bên trên toàn cố kỉnh giới. Bệnh dịch cảnh lâm sàng VPMCĐ ở những mức độ khác nhau, từ rất nhiều ca bệnh dịch nhẹ rất có thể điều trị nước ngoài trú đến những ca bệnh nặng với suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết, sốc lan truyền khuẩn, gây tử vong.

VPMPCĐ có không ít triệu hội chứng lâm sàng tương đồng với những bệnh lý thở khác phải bệnh cần phải chẩn đoán phân biệt với nhiều bệnh lý hô hấp khác nhau. Vấn đề chẩn đoán mau chóng và đúng chuẩn giúp tăng tác dụng điều trị cho những người bệnh. Tuy vậy ngày nay đã có tương đối nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và chữa bệnh VPMPCĐ nhưng xác suất tử vong còn cao.

“Hướng dẫn chẩn đoán và chữa bệnh viêm phổi mắc phải cộng đồng ở người lớn” được xây dựng với sự tâm huyết với nỗ lực của những chuyên gia số 1 có tay nghề về cai quản lý, lâm sàng, huấn luyện và giảng dạy của cả 3 miền Bắc, Trung, Nam. Cục cai quản Khám, chữa bệnh dịch trân trọng cảm ơn sự đóng góp góp sức lực và kiến thức của lãnh đạo những bệnh viện, các giáo sư, phó giáo sư, tiến sỹ, bác sỹ chuyên khoa hô hấp đã tham gia góp ý mang đến tài liệu này. Trong quá trình biên tập, in dán tài liệu khó rất có thể tránh được những sai sót, công ty chúng tôi rất hy vọng nhận được sư góp sức từ quý độc giả đồng nghiệp để tài liệu ngày một hoàn thiện hơn. Mọi chủ ý góp ý xin gởi về Cục quản lý Khám, chữa căn bệnh – bộ Y tế, 138A Giảng Võ, bố Đình, Hà Nội.

Trân trọng cảm ơn!

 

 

CHỦ BIÊNLương Ngọc Khuê
Cục trưởng
Cục cai quản Khám, trị bệnh

 

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

AFB

Acid- Fast Bacilli (Trực khuẩn chống cồn, kháng toan)

ARDS

Acute Respiratory Distress Syndrome (Hội hội chứng suy hô hấp cung cấp tiến triển)

ATS

American Thoracic Society (Hội lồng ngực Hoa Kỳ)

AUC

Area Under The Curve (Diện tích dưới con đường cong)

BC

Bạch Cầu

BN

Bệnh nhân

BUN

Blood Urea Nitrogen (Nồng độ Ure trong máu)

CA- MRSA

Community-Associated Methicillin Resistant Staphylococcus Aureus (Tụ ước vàng chống Methicillin lây nhiễm từ cộng đồng)

COPD

Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Bệnh phổi ùn tắc mạn tính)

ELF

Epithelial Lining Fluid (Dịch lót biểu tế bào phế nang)

ERS

European Respiratory Society (Hội thở Châu Âu)

FQ

Fluoroquinolone

HA

Huyết áp

ICU

Intensive Care Unit (Đơn vị hồi mức độ tích cực)

KSĐ

Kháng sinh đồ

MAO

Monoaminoxidase

MD

Miễn dịch

MIC

Minimum Inhibitory Concentration (Nồng độ ức chế vi khuẩn tối thiểu)

MRSA

Methicillin Resistant Staphylococcus Aureus (Tụ mong vàng phòng Methicillin)

PCR

Polymerase Chain Reaction (Phản ứng khuếch tán chuỗi)

PD

Pharmacodynamic (Dược lực học)

PK

Pharmacokynetic (Dược hễ học)

PNC G

Penicillin G

PO

Per Oral (Đường uống)

PSI

Pneumonia Severity Index (Chỉ số tiên lượng mức độ nặng viêm phổi)

PVL

Panton Valentine Leucocidin

TM

Tĩnh mạch

TTM

Truyền tĩnh mạch

VK

Vi khuẩn

VPMPCĐ

Viêm phổi mắc phải cộng đồng

 

Chương 1TỔNG quan liêu VIÊM PHỔI MẮC PHẢI CỘNG ĐỒNG1.1. Định nghĩa

Viêm phổi mắc phải cộng đồng (VPMPCĐ) là chứng trạng nhiễm trùng của nhu tế bào phổi xẩy ra ở cộng đồng, phía bên ngoài bệnh viện, bao gồm viêm truất phế nang, ống cùng túi truất phế nang, tiểu phế truất quản tận hoặc viêm tổ chức kẽ của phổi. Đặc điểm chung bao gồm hội chứng đông sệt phổi với bóng mờ đông sệt phế nang hoặc tổn thương mô kẽ bên trên phim X quang đãng phổi. Dịch thường do vi khuẩn, virus, nấm mèo và một số trong những tác nhân khác, tuy nhiên không vì chưng trực trùng lao.

Đây là bệnh án thường gặp gỡ trong thực hành thực tế lâm sàng nội khoa, nhi khoa. Trong giải đáp này cửa hàng chúng tôi chỉ kể tới viêm phổi ở người lớn, còn viêm phổi ở trẻ nhỏ xin xem thêm ở các tài liệu khác.

1.2. Dịch tễ học VPMPCĐ

VPMPCĐ là 1 trong căn bệnh dịch phổ biến tác động đến khoảng chừng 450 triệu người mỗi năm và xảy ra ở toàn bộ các vị trí trên gắng giới. Đây là trong những nguyên nhân thiết yếu gây tử vong ở các nhóm tuổi tạo 4 triệu ca tử vong (7% tổng thể tử vong trên núm giới) hàng năm. Phần trăm tử vong cao nhất ở trẻ em dưới năm tuổi và fan lớn > 75 tuổi. Theo WHO (2015) viêm phổi là gốc rễ gây tử vong đứng hàng sản phẩm công nghệ 3 sau bỗng nhiên quỵ và nhồi máu cơ tim. Xác suất mắc VPMPCĐ ở những nước đang trở nên tân tiến cao hơn gấp 5 lần so với những nước vạc triển.

Ở Việt Nam, VPMPCĐ là 1 trong những bệnh lý nhiễm trùng thường gặp nhất trong những bệnh nhiễm trùng trên thực hành thực tế lâm sàng, chiếm 12% những bệnh phổi. Trên khoa Hô Hấp khám đa khoa Bạch Mai trường đoản cú theo thống kê từ 1996-2000: viêm phổi chiếm 9,57%, đứng mặt hàng thứ tư sau các bệnh: bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, lao, ung thư phổi <1>. Năm 2014, tỷ lệ mắc viêm phổi ở việt nam là 561/100.000 fan dân, đứng hàng trang bị hai sau tăng ngày tiết áp, phần trăm tử vong vì viêm phổi là 1,32/100.000 bạn dân, đứng hàng đầu trong các tại sao gây tử vong <2>.

1.3. Vì sao và các yếu tố thuận lợi

Các nguyên nhân gây viêm phổi thường chạm chán là: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Moraxella catarrhalis, Legionella pneumophila,Chlamydia pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, trực khuẩn gram âm (Pseudomonas aeruginosae, E. Coli …) <3>. Các virus như vi khuẩn cúm thường thì và một vài virus mới mở ra như virus cảm cúm gia cầm, SARS – corona virus… cũng có thể gây cần viêm phổi nặng, lan truyền nguy hiểm.

Bệnh thường xẩy ra về ngày đông hoặc khi tiếp xúc với lạnh. Tuổi cao, nghiện rượu, suy sút miễn dịch là những yếu tố nguy cơ tiềm ẩn viêm phổi. Gặp chấn thương sọ não, hôn mê, mắc các bệnh đề nghị nằm chữa bệnh lâu, nhập viện trước đó, tất cả dùng phòng sinh trước đó, giãn truất phế quản là những yếu tố nguy cơ tiềm ẩn viêm phổi do những vi khuẩn Gram âm và P. Aeruginosae.

Động kinh, suy sút miễn dịch, suy tim, thuốc lá lá, nghiện rượu, dịch phổi ùn tắc mạn tính, cắt lách, căn bệnh hồng cầu hình liềm là các yếu tố nguy hại viêm phổi do S. Pneumoniae. Các trường hợp biến dị lồng ngực, gù, vẹo cột sống; bệnh tai mũi họng như viêm xoang, viêm amidan; tình trạng dọn dẹp vệ sinh răng miệng kém, viêm lợi dễ bị nhiễm các vi khuẩn yếm khí. Viêm phổi do những virus (nhất là virus cúm) chiếm khoảng 10% những bệnh nhân (BN). Các BN viêm phổi virus nặng hay bị bội lây lan vi khuẩn.

1.4. Lý lẽ bệnh sinh1.4.1. Quy trình lây nhiễm

Do sự xâm nhập và phát triển quá nút của vi sinh thiết bị gây căn bệnh trong nhu tế bào phổi, kết hợp với sự phá vỡ các cơ chế đảm bảo tại nơi gây viêm và chế tạo dịch máu trong phế nang, giới thiệu khái niệm cơ bản về viêm phổi “đông sệt phế nang”. Viêm phổi chủ yếu xẩy ra ở một thuỳ phổi. Hoàn toàn có thể gây tổn thương những thuỳ khi vi khuẩn theo dịch viêm lan cho thuỳ phổi không giống theo con đường phế quản. Viêm hoàn toàn có thể lan trực kế tiếp màng phổi, màng tim gây mủ màng phổi, màng ko kể tim. Mức độ nặng của viêm phổi nhờ vào vào mầm bệnh và các yếu tố liên quan đến cơ địa fan bệnh.

1.4.2. Đường lây nhiễm

Các tác nhân tạo viêm phổi rất có thể xâm nhập vào phổi theo đầy đủ đường vào sau cùng đây:

- Đường hô hấp: Hít phải vi khuẩn ở môi trường bên ngoài. Hít phải vi trùng từ ổ nhiễm trùng của đường hô hấp trên.

- Đường máu: thường chạm chán sau nhiễm khuẩn huyết do S. Aureus, viêm nội trọng điểm mạc lây nhiễm khuẩn, viêm tĩnh mạch nhiễm trùng vv...

- Nhiễm trùng theo đường kề cận phổi (hiếm gặp): màng ngoài tim, trung thất…

Đường bạch huyết: một số trong những vi khuẩn (P. Aeruginosae, Klebsiella pneumoniae, S. Aureus) có thể tới phổi theo đường bạch huyết, chúng thường khiến viêm phổi hoại tử với áp xe pháo phổi, với nhiều ổ nhỏ đường kính dưới 2cm.

1.5. Phẫu thuật bệnh

Mô dịch học vào viêm phổi được nghiên cứu rộng rãi bên dưới 2 thể chính: viêm phế truất quản phổi/viêm phổi phân thùy hoặc viêm phổi thùy.

1.5.1. Viêm phổi thùy

Tổn thương có thể là một phân thùy, một thùy hay những thùy hoặc bao gồm khi cả phía hai bên phổi, thường chạm chán nhất là thùy bên dưới phổi phải. Theo sự mô tả của Laennec thì có những giai đoạn:

Giai đoạn sung huyết: Vùng phổi tổn thương bị sung tiết nặng, các mao mạch giãn ra, hồng cầu, bạch cầu và fibrin bay vào trong tâm phế nang, trong chất dịch này có chứa đựng nhiều vi khuẩn.

Giai đoạn gan hóa đỏ: vào một cho 3 ngày tổ chức triển khai phổi bị tổn hại có màu đỏ xẫm và chắc chắn như gan, trong tổ chức này hoàn toàn có thể có xuất huyết.

Giai đoạn gan hóa xám: tổn mến phổi có màu nâu xám cất hồng cầu, bạch cầu, vi khuẩn và tổ chức hoại tử.

Giai đoạn lui bệnh: Trong lòng phế nang còn không nhiều dịch loãng, có ít bạch cầu.

1.5.2. Viêm phế quản phổi

Các thương tổn rải rác cả hai phổi, vùng tổn thương xen lẫn với vùng phổi lành, những tiểu phế quản tổn thương nặng vật nài hơn, những vùng tổn hại không đông đảo nhau và khi khỏi hoàn toàn có thể để lại xơ.

Đôi khi, các thể viêm phổi nặng hoàn toàn có thể dẫn tới việc hình thành áp xe phổi, phá vỡ trọn vẹn các mô và hình thành các túi chứa mủ ở các vùng trọng tâm của phổi. Không tính ra, lây lan trùng có thể lan mang đến màng phổi tích tụ chất tiết fibrin cùng mủ che đày vùng màng phổi.

Những điểm cần nhớ:

- Viêm phổi mắc phải xã hội là triệu chứng nhiễm trùng của nhu mô phổi xảy ra trong cùng đồng bên ngoài bệnh viện. Đặc điểm thông thường là gồm hội chứng đông quánh phổi với đông sệt phế nang hoặc tổn thương mô kẽ trên phim X quang đãng phổi.

- căn nguyên gây căn bệnh thường do vi trùng (Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Moraxella catarrhalis, Legionella pneumophila, Chlamydia pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, trực khuẩn gram âm (P. Aeruginosae, E. Coli …) virus và một vài tác nhân khác, nhưng không bởi trực khuẩn lao.

- các yếu tố nguy cơ: tuổi cao, suy sút miễn dịch, nghiện rượu bia, hút thuốc, căn bệnh phổi ùn tắc mạn tính…

- Tác nhân tạo viêm phổi qua những đường: hô hấp, máu, bạch huyết, kế cận phổi.

- Viêm phổi thùy có thể ở một phân thùy, một thùy hay những thùy, trải qua các giai đoạn sung huyết, gan hóa đỏ, gan hóa xám và lui bệnh.

- Viêm truất phế quản phổi tổn thương rải rác nhì phổi xen kẹt với vùng phổi lành, không hầu hết nhau và có thể để lại xơ.

Chương 2

CĂN NGUYÊN GÂY BỆNH VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP VI SINH CHẨN ĐOÁN

2.1. Tổng quan tiền về căn nguyên gây viêm phổi phạm phải cộng đồng

Các nền tảng gốc rễ vi khuẩn khiến VPMPCĐ thường chạm mặt bao gồm: Streptococcus pneumoniae,Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Mycoplasma pneumoniae, Streptococcus pyogenes, Legionella spp., Chlamydophila và Moraxella catarrhalis. Influenza A virus, Influenza B virus, RSV, Adenovirus và những Coronavirus thường là căn cơ virus số 1 gây VPMPCĐ <4>. Do các dữ liệu về căn nguyên gây VPMPCĐ trước đây chủ phụ thuộc nuôi cấy kinh điển có hoặc không phối kết hợp với phương thức huyết thanh học yêu cầu còn phần lớn điểm hạn chế. Các nghiên cứu trong hơn một thập kỷ qua vận dụng nhiều tân tiến của nghệ thuật sinh học phân tử cùng với độ nhạy, độ sệt hiệu cao mang lại chẩn đoán cùng với việc áp dụng vaccine phòng S. Pneumoniae rộng rãi sẽ làm đổi khác sự đọc biết về các căn nguyên gây VPMPCĐ <5, 6>.

2.2. Đặc điểm của những căn nguyên khiến VPMPCĐ2.2.1. Nền tảng gốc rễ vi khuẩn

Nhiều phân tích về các bệnh nhân VPMPCĐ cho biết thêm hầu hết căn nguyên phát hiện nay được là vi khuẩn.

- S.pneumoniae chiếm 75% trong số các tác nhân gây VPMPCĐ nghỉ ngơi thời kỳ tiền phòng sinh <3, 7>. Cách đây không lâu chỉ còn chiếm khoảng 5-15% nền tảng gốc rễ phát hiện được sinh hoạt Mỹ <8, 9>, nhưng có thể cao hơn ở một vài nước khác <10>. Thực tế, xác suất VPMPCĐ do
S.pneumoniae được cho rằng cao hơn các số liệu bao gồm từ nghiên cứu và phân tích vì tín đồ ta cho rằng có không ít ca VPMPCĐ do S. Pneumoniae có hiệu quả nuôi ghép âm tính. Lý do mà
S.pneumoniae vẫn được cho là tác nhân gây VPMPCĐ thường gặp gỡ vì nghỉ ngơi những người bị bệnh VPMPCĐ tất cả cấy tiết dương tính thì tới 58-81% phân lập được S.pneumonia <11, 12>. Theo ước tính trong nghiên cứu và phân tích phân tích gộp thì cứ từng ca viêm phổi tất cả nhiễm trùng tiết do S.pneumoniae sẽ có tối thiểu thêm cha ca viêm phổi do S.pneumoniae mà ko kèm theo gồm nhiễm trùng ngày tiết <13>.

- H.influenzae là một tác nhân quan trọng đặc biệt gây viêm phổi ở fan già và ở những bệnh dịch nhân có bệnh lý nền ngơi nghỉ phổi như bệnh tật xơ nang phổi, căn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

- M.pneumoniae là căn cơ gây viêm phổi không điển hình thịnh hành nhất, chiếm khoảng 15% những ca viêm phổi được khám chữa tại các cơ sở cung cấp cứu dẫu vậy chẩn đoán chủ yếu dựa trên phương pháp huyết thanh học. Mặc dù nhiên, các nghiên cứu về tiết thanh học hoàn toàn có thể ước tính xác suất mắc cao hơn so với thực tế. Tỷ lệ nhiễm M.pneumoniae cao độc nhất ở trẻ nhỏ lứa tuổi đến trường, ở nhóm tân binh cùng sinh viên <14>.

- Tỷ lệ VPMPCĐ do C.pneumoniae khác nhau ngơi nghỉ các nghiên cứu và phân tích khác nhau, trường đoản cú 0- 20% <15-17>. Cách thức chẩn đoán máu thanh học không phân biệt được tình trạng đã lây lan hay đang nhiễm C.pneumoniae. Các nghiên cứu vừa mới đây sử dụng nghệ thuật sinh học phân tử phát hiện nay được C.pneumoniae dưới 1% những ca VPMPCĐ <8, 10>. Không giống như các lây truyền trùng hô hấp khác tất cả đỉnh mắc vào những tháng mùa đông, truyền nhiễm trùng C.pneumoniae không khác hoàn toàn theo mùa.

- Legionella chiếm khoảng chừng 1-10% các căn nguyên tạo VPMPCĐ. Nhiễm trùng Legionellathường xẩy ra do xúc tiếp với những dụng ráng chứa những giọt nhỏ dại mang vi khuẩn như vòi hoa sen, thứ phun sương, tháp giải sức nóng của hệ thống điều hoà, vùng xoáy nước, vòi xịt <18>.

- Trực trùng Gram âm, đặc biệt là K.pneumoniae, E.coli, Enterobacter spp., Serratia spp.,Proteus spp., P.aeruginosae và Acinetobacter spp. Là những căn nguyên tạo VPMPCĐ hiếm gặp gỡ ngoại trừ ở nhóm bệnh nhân viêm phổi nặng đề xuất nhập viện khám chữa tại khoa Điều trị tích cực và lành mạnh (ICU). K.pneumoniae chiếm khoảng chừng 6% căn cơ VPMPCĐ tại những nước châu Á nhưng lại hiếm chạm mặt hơn ngơi nghỉ các quanh vùng khác <19>. Chỉ nên nghĩ cho căn nguyên K.pneumoniaeở người mắc bệnh VPMPCĐ tất cả kèm các bệnh lý nền như COPD, đái tháo đường cùng nghiện rượu <20>. Yếu tố nguy cơ tiềm ẩn VPMPCĐ do P.aeruginosae bao có tình trạng giãn phế truất quản và sử dụng kháng sinh nhiều lần hoặc áp dụng glucocorticoids kéo dài ở những bệnh nhân có kết cấu phổi bất thường khác như COPD, xơ phổi, triệu chứng suy giảm miễn dịch như sút bạch cầu, nhiễm trùng HIV, ghép tạng và cấy ghép tế bào nơi bắt đầu <9, 21>.

- M.catarrhalis gây viêm con đường hô hấp dưới ở những bệnh dịch nhân tín đồ lớn có COPD cùng ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch. Nhiều người bị bệnh nhiễm M. catarrhalis bị suy dinh dưỡng. M.catarrhalis thường gặp gỡ là đồng tác nhân khiến viêm phổi <22>.

- S.aureus chiếm khoảng tầm 3% trong số các nền tảng gốc rễ gây VPMPCĐ ở bệnh nhân nội trú với tỷ lệ mắc khác nhau ở các non sông và các lục địa không giống nhau <23>. Vào đó, MRSA sở hữu tới 51%. VPMPCĐ do S.aureus thường chạm mặt ở tín đồ già, những người bệnh sau nhiễm cảm cúm và thường xuyên có biểu lộ viêm phổi hoại tử nặng. Một vài nghiên cứu cho thấy xu khuyên bảo đến viêm phổi hoại tử do S.aureus có thể liên quan đến chất độc PVL (Panton Valentine leucocidin) là 1 độc tố gây rối huỷ tế bào bạch huyết cầu và hoại tử mô. Sự xuất hiện của gen mã hoá cho độc tố PVL là một đặc điểm đặc trưng của những chủng MRSA mắc phải tại cộng đồng <24, 25>.

- Các vi khuẩn khác:

+ S.pyogenes có thể khiến viêm phổi kịch phạt hoá mủ sớm ở người mắc bệnh trẻ, miễn dịch bình thường <26>.

+ vi trùng kị khí gây viêm phổi rất có thể do hít cần và thường liên quan đến các nhiễm trùng hoại tử đa căn nguyên. Bắt buộc nghĩ đến những căn nguyên né khí thấy lúc đờm bám mùi thối hoặc dịch mủ thối, lây nhiễm trùng có tương quan đến hít bắt buộc hoặc nhiễm trùng hoại tử. Hầu như các lây lan trùng đều bởi vì đa căn nguyên trong số ấy chủ yếu ớt là các vi khuẩn kị khí như Bacteroides melanigenicus, Fusobacterium spp., Peptostreptococcus spp.) và/hoặc Streptococcus ở miệng (Streptococcus milleri) <27>.

+ Neisseria meningitidis là nền tảng gốc rễ gây VPMPCĐ không phổ biến. Viêm phổi do N. Nemingitidis không có đặc điểm lâm sàng khác biệt nhưng cần report và được dự phòng nhiễm trùng tiết hoặc viêm màng não.

Xem thêm: Phần mềm tra thép hình mới nhất tốt nhất, tra thép hình tsth

+ Burkholderia pseudomallei là một gốc rễ VPMPCĐ đặc biệt quan trọng ở các nước trực thuộc vùng dịch tễ như Đông phái mạnh Á với bắc Úc. Vi khuẩn xuất hiện phổ biến

trong đất và nước mặt phẳng ở các vùng dịch tễ lưu hành cho nên các nước trong quanh vùng dịch tễ cần đặc biệt suy nghĩ căn nguyên B.pseudomallei <28>.

2.2.2. Gốc rễ virus

Tỷ lệ những căn nguyên virus được báo cáo ở những nghiên cứu khác biệt rất khác nhau, nhờ vào vào kỹ thuật chẩn đoán được sử dụng. Các phân tích sử dụng chuyên môn PCR, nhất là multiplex PCR hoàn toàn có thể đưa ra tỷ lệ virus gây VPMPCĐ cao hơn nữa so với thực tiễn vì những virus hô hấp bao gồm thể xuất hiện ở đường hô hấp trên nhưng không khiến bệnh. Tăm bông ngoáy dịch ghen hầu của tín đồ khoẻ mạnh khỏe cho kết quả 20-30% dương tính với các virus mặt đường hô hấp khi sử dụng kỹ thuật PCR <29>.

Influenza virus, RSV, Parainfluenza virus và Adenovirus vẫn là các căn nguyên virus thịnh hành nhất tạo VPMPCĐ ở fan lớn. Những virus khác bao gồm thể chạm mặt như Rhinovirus, Coronavirus với Methapneumovirus bạn (h
MPV). Nghiên cứu sử dụng kỹ thuật multiplex PCR phát hiện thấy 30/32 bệnh dịch nhân bao gồm Rhinovirus hoặc Coronavirus cùng rất tác nhân không giống đồng thời cũng rất được phát hiện. Hai một số loại virus này có thể không đề xuất là tác nhân khiến viêm phổi mà lại nó gây tổn thương mặt hàng rào đảm bảo của mặt đường hô hấp bên trên nên những tác nhân khác có đk để xâm nhập cùng gây căn bệnh cho đường hô hấp bên dưới <30>. Tuy nhiên, một trong những nghiên cứu dị kì cho rằng Rhinovirus thực sự là căn cơ gây VPMPCĐ ở bạn lớn vì tỷ lệ phát hiện được vi khuẩn này sinh hoạt nhóm bệnh nhân VPMPCĐ cao hơn có chân thành và ý nghĩa thống kê so với team không triệu triệu chứng <31>. Tuy nhiên các virus hô hấp được tìm thấy phổ cập ở trong dịch tỵ hầu của người bệnh VPMPCĐ tuy nhiên vai trò gây bệnh dịch riêng thực thụ của vi khuẩn cũng chưa thực sự rõ ràng. Sự có mặt của những virus này hoàn toàn có thể tạo cơ hội cho những nhiễm trùng do nền tảng gốc rễ khác, cũng hoàn toàn có thể là gốc rễ gây viêm con đường hô hấp dưới hoặc chỉ là sự việc cư trú. VPMPCĐ vị virus bao gồm đồng nhiễm vi khuẩn chiếm khoảng chừng 20-40% và thường nặng trĩu hơn, cần nằm viện vĩnh viễn những ca bệnh dịch chỉ do vi trùng <32, 33>.

- Influenza A virus và Influenza B virus có thể gây viêm phổi cung cấp tính và gây dịch trên toàn nỗ lực giới, chủ yếu trong mùa đông. Những virus cúm gia chũm như H5N1 và H7N9 Avian Influenza là các tác nhân mới nổi gây bệnh dịch cho người. Các virus cúm thường gây nhiễm trùng mặt đường hô hấp bên trên nhưng hoàn toàn có thể gây viêm phổi tiên phạt và có thể đưa mang lại viêm phổi vật dụng phát vì vi khuẩn. Viêm phổi tiên phát vì chưng virus cúm vày virus trực tiếp gây nhiễm trùng trên phổi và bệnh cảnh lâm sàng hết sức nặng, thường gặp ở nhóm bệnh nhân có các bệnh lý nền mạn tính (hen, COPD, tim bẩm sinh, bệnh lý mạch vành, đái cởi đường…). Những bệnh nhân nhiễm trùng virus cảm cúm nặng thường bội lây truyền vi khuẩn, hay gặp nhất là viêm phổi vì chưng S.pneumoniae, S.aureus và S.pyogenes.

- Parainfluenza virut là tác nhân quan trọng đặc biệt ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch, rất có thể gây ra các nhiễm trùng mặt đường hô hấp dưới nguy hiểm, bắt nạt doạ mang lại tính mạng.

- RSV có thể gây ra các bệnh lý đường hô hấp cung cấp tính số đông lứa tuổi nhưng đặc biệt gây VPMPCĐ nặng ở tín đồ già và những người suy bớt miễn dịch (người cấy ghép tuỷ…)

- HMPV hoàn toàn có thể gây lây truyền trùng thở trên với hô hấp dưới ở đông đảo lứa tuổi nhưng biểu lộ triệu bệnh lâm sàng thường chạm mặt ở trẻ nhỏ hoặc fan già. Đây là 1 trong căn nguyên bắt đầu nổi tạo VPMPCĐ ở bạn lớn.

- MERS-Co
V là một trong Coronavirus mới nổi gây nhiễm trùng hô hập nặng sống Saudi Arabia năm 2012. đa số các MERS-Co
V tất cả đặc tính lây nhiễm trực tiếp từ tín đồ sang fan rất tiêu giảm nhưng cũng đều có hiện tượng cực kỳ lây truyền được ghi dấn trong vụ dịch MERS ở hàn quốc năm 2015. Mon 12 năm 2019, Coronavirus mới mang tên gọi SARS-Co
V-2 lần thứ nhất xuất hiện tại Vũ Hán, Trung Quốc. Với tài năng lây lan truyền cao, thời hạn ủ bệnh dịch kéo dài, SARS-Co
V-2 làm ra đại dịch trên toàn vắt giới, gây ảnh hưởng nặng nằn nì về y tế và kinh tế của các non sông trên toàn thế giới <34>. (Tham khảo cụ thể tại “Hướng dẫn chẩn đoán và chữa bệnh viêm mặt đường hô hấp cấp do SARS-Co
V-2 (COVID-19)” của bộ Y tế).

- Rhinovirus là 1 trong những trong số những tác nhân thịnh hành gây lây nhiễm trùng thở (35- 50%). Ngày càng có khá nhiều bằng hội chứng nghiên cứu cho biết thêm vai trò tạo VPMPCĐ của vi khuẩn này <31, 35>.

- Các virut khác cũng có thể có thể chạm mặt như những Coronavirus khác (Hco
V), Hantavirus, Varicella-zoster virus.

2.2.3. Căn cơ nấm

Nấm hiếm hoi khi gây VPMPCĐ ở những người dân có hệ miễn dịch bình thường nhưng có một vài loài nấm mèo như Histoplasma capsulatum, Coccidioides spp, Blastomyces dermatitidis) có thể gây viêm phổi cho tất cả bệnh nhân suy giảm miễn dịch và toàn bộ cơ thể có hệ miễn dịch bình thường sống hoặc mang lại các quanh vùng dịch tễ của những loài nấm kia <36>. (Tham khảo tư liệu “Hướng dẫn chẩn đoán nhiễm nấm xâm lấn”).

2.2.4. Tình hình kháng dung dịch của một số trong những vi khuẩn tạo VPMPCĐ

Trong các tác nhân gây VPMPCĐ, có tầm khoảng 6% là những vi trùng đa phòng thuốc. Vi trùng đa chống thuốc thường gặp nhất là S.aureus và P.aeruginosae.

Nghiên cứu gần đây của châu Âu cho biết thêm có mang lại 3,3 – 7,6% nền tảng đa kháng phân lập được từ những ca VPMPCĐ, vào đó phổ biến nhất là MRSA. Do khuyến cáo hiện nay điều trị VPMPCĐ theo kinh nghiệm tay nghề là thực hiện ß-lactam cùng nhóm thuốc macrolide hoặc quinolone tuy nhiên với MRSA thì không phù hợp nên các chẩn đoán vi sinh về nền tảng gây căn bệnh là rất quan trọng đặc biệt cho việc lựa chọn kháng sinh cân xứng <37>.

P.aeruginosae không phải nền tảng gốc rễ gây VPMPCĐ thường gặp mặt nhưng sống những người bị bệnh VPMPCĐ bắt buộc điều trị tại các khoa hồi sức tích cực và lành mạnh thì P.aeruginosae chiếm 1,8 - 8,3% và xác suất gây tử vong là 50 - 100%. áp dụng kháng sinh từ bỏ trước được hiểu yếu tố nguy cơ đưa tới VPMPCĐ do P.aeruginosae đa phòng thuốc <38>.

Khi vắc xin phòng S.pneumoniae được đưa vào sử dụng dẫn tới việc lưu hành của các serotype ráng đổi. Các serotype bao gồm vắc xin dự phòng giảm đi nhưng những serotype hồi xưa hiếm gặp mặt lại trở buộc phải phổ biến. Với sự đổi khác này là sự tăng thêm đề chống của
S.pneumoniae với một vài nhóm chống sinh như cephalosporin, macrolide và fluoroquinolone bên trên toàn quả đât trong nhị thập kỷ vừa mới đây <6>. Phần trăm kháng macrolide khoảng 20 – 40% mà lại sự đề phòng này không nhiều gây ảnh hưởng đến tác dụng điều trị do macrolide đối chọi trị liệu thường không được đề xuất <5>. Tỷ lệ S.pneumoniae đề chống fluoroquinolone được báo cáo ở châu Âu (5,2%) cao hơn nữa ở Mỹ (1,2%) cùng ở châu Á (2,4%). Đề phòng flouroquinolone hiếm chạm mặt ở những chủng gây dịch cho trẻ nhỏ nhưng cao hơn nữa ở bạn lớn, đặc biệt cao ở fan già trên 64 tuổi gồm kèm những bệnh lý phổi tắc nghẽn <6>. Trong phân tích đa trung tâm SOAR cho thấy S.pneumoniae còn nhạy bén cao (>70%) cùng với penicillin tiêm <39-42>. Hiện tại nay, 20-30% những chủng S.pneumoniae đa kháng thuốc, đặc biệt quan trọng tăng nhanh ở các serotype không tồn tại vắc xin. Trong các các serotype nhiều kháng, hay chạm chán nhất là serotype 19A và new nổi lên một số trong những serotype không giống nữa là 6B, 6C, 14, 15B/C, 19F với 23A <43, 44>.

2.2.5. Gốc rễ gây VPMPCĐ làm việc Việt Nam

Nghiên cứu tại khám đa khoa Khánh Hoà trên 154 bệnh nhân VPMPCĐ buộc phải nhập viện bằng phương thức nuôi cấy cho thấy các gốc rễ vi khuẩn thường gặp gỡ nhất là H.influenzae, S.pneumoniae, M.catarrhalis, P.aeruginosae, S.aureus và K.pneumoniae. Bằng phương pháp PCR cho kết quả không như nuôi cấy, trong những số đó chủ yếu hèn phát hiện nay được H.influenzaevà S.pneumoniae. Những căn nguyên virut phát hiện được bao hàm influenza A virus, Influenza B virus, Rhinovirus, Adenovirus và RSV <45>.

Nghiên cứu tiến hành ở 142 người bệnh VPMPCĐ được khám chữa tại căn bệnh viện nhiệt đới trung ương, bệnh viện đa khoa Đống Đa và khám đa khoa Đức Giang lại thấy M.pneumoniae(16,2%), K.pneumoniae (14,8%), C.pneumoniae (10,6%) và S.pneumoniae (9.9%) và những căn nguyên chỉ chiếm tỷ lệ tối đa <46>.

Một nghiên cứu và phân tích đa trung tâm thu thập từ 11 bệnh viện lớn trên phạm vi cả nước tiến hành thu thập chủng 289 chủng S.pneumoniae và chủng 195 H.influenzae trong vòng 3 năm từ 2009-2011, trong các số ấy khoảng 60% chủng được thu thập từ người bệnh nhi. Các chủng
S.pneumoniae còn mẫn cảm cao cùng với penicillin tiêm (86,9%) tuy nhiên đã đề kháng cao với nhóm macrolide (>90%) và trên 95% những chủng H.influenzae còn nhạy bén với amoxicillin/clavulanic acid khi áp dụng tiêu chuẩn chỉnh phiên giải CLSI của Mỹ tuy thế nếu áp dụng tiêu chuẩn phiên giải EUCAST của châu Âu thì xác suất nhạy cảm với kháng sinh tương ứng của các chủng vi trùng này thấp hơn <42>.

Các phân tích được tiến hành chủ yếu dựa trên dẫn chứng nuôi cấy nên chỉ có thể phát hiện nay được những tác nhân rất có thể nuôi cấy được. Gồm một nghiên cứu vừa mới đây sử dụng nghệ thuật nuôi ghép và real-time PCR phát hiện tác nhân tạo VPMPCĐ sinh hoạt những người bệnh điều trị nước ngoài trú trên 4 bệnh viện ở thành phố Hồ Chí Minh. Công dụng cho thấy H.influenzae (63,1%) và S.pneumoniae (25,5%) vẫn luôn là những căn nguyên hàng đầu phân lập được nhưng với thử nghiệm real-time PCR lại phát hiện được S.pneumoniae chiếm tỷ lệ tối đa (71,3%) với 21,7% là những tác nhân vi khuẩn như Rhinovirus, Influenza virus cùng Parainfluenza virus. đa số trường đúng theo VPMPCĐ trong nghiên cứu này thấy một tỷ lệ rất cao các trường đúng theo nhiễm đa tác nhân (76,4%) <47>.

Căn nguyên vi khuẩn không nổi bật gây VPMPCĐ đã làm được phát hiện ở 215/722 (29,78%) bệnh nhi khám chữa tại bệnh viện Nhi trung ương. Vào đó, hầu hết là M.pneumoniae (81,4%) <48>.

Các nghiên cứu và phân tích về gốc rễ VPMPCĐ cũng tương tự mức độ nhạy bén với kháng sinh được công bố hầu như thể các nghiên cứu và phân tích thu thập từ các bệnh nhân VPMPCĐ nhưng lại được đến khám và chữa bệnh tại những bệnh viện
Trung ương hoặc con đường tỉnh khủng và số lượng chủng tích lũy được trong các nghiên cứu và phân tích không đủ lớn để thay mặt cho quần thể nền tảng gốc rễ gây VPMPCĐ đề nghị thực sự không hẳn đã phản chiếu đúng về yếu tố hoàn cảnh của căn cơ gây VPMPC. Hơn nữa, các hiệu quả về mức độ nhạy cảm với kháng sinh phụ thuộc nhiều vào phương thức làm kháng sinh đồ cũng như tiêu chuẩn lựa lựa chọn để phiên giải công dụng nên cũng có sự khác biệt không nhỏ dại giữa các nghiên cứu. Bởi vậy, rất cần có các phân tích được thiết kế ngặt nghèo cũng như thống nhất về cách thức để đã có được hình hình ảnh căn nguyên VPMPCĐ đúng đắn hơn.

2.3. Các phương pháp vi sinh chẩn đoán VPMPCĐ

Mặc mặc dù có sự đồng thuận cao về triết lý là khám chữa sẽ cực tốt khi xác minh được căn nguyên gây căn bệnh nhưng về thực hành còn nhiều tranh cãi xung đột về giá bán trị của những xét nghiệm chẩn đoán căn nguyên VPMPCĐ bởi vì độ nhạy của những xét nghiệm, phần trăm lợi ích/chi giá tiền xét nghiệm thấp <49>. Vị vậy, trong đề xuất của Hội Truyền nhiễm và Hội Lồng ngực Mỹ thống duy nhất không xét nghiệm vi sinh hay qui mang lại chẩn đoán VPMPCĐ mà chỉ sử dụng chẩn đoán mang đến những người bệnh VPMPCĐ nên nhập viện và đến những người bệnh ngoại trú mà tác dụng chẩn đoán có đổi khác phác đồ khám chữa <21, 50>.

2.3.1. Lựa chọn xét nghiệm dựa trên điểm lưu ý bệnh nhân

- Với những bệnh nhân VPMPCĐ ngoại trú, không khuyến cáo nhuộm Gram đờm, cấy đờm và cấy máu để phục vụ chẩn đoán.

- cùng với những người bị bệnh VPMPCĐ đề xuất nằm điều trị nội trú, buộc phải lấy đờm nhuộm Gram và cấy, cấy máu trước khi ban đầu liệu pháp chữa bệnh khi (i) người bị bệnh được phân các loại là VPMPCĐ nặng, đặc biệt là khi dịch nhân gồm đặt nội khí quản hoặc (ii) khi người bệnh được điều trị theo kinh nghiệm theo hướng MRSA hoặc P.aeruginosae hoặc (iii) người bệnh trước đó đã nhiễm trùng MRSA hoặc P.aeruginosae, đặc biệt là những trường hợp sẽ nhiễm trùng thở với những căn nguyên này trước đó; hoặc (iv) người mắc bệnh đã nằm viện và sử dụng kháng sinh đường tiêm rất có thể trong quá trình nằm viện hoặc không trong vòng 90 ngày sát đây.

- trong số những trường hợp người bệnh VPMPCĐ có yếu tố dịch tễ ngờ vực nhiễm trùng
Legionella như tương quan đến vụ dịch Legionella hoặc bắt đầu đi du ngoạn hoặc sống những người bị bệnh VPMPCĐ nặng đề xuất làm thể nghiệm tìm kháng nguyên Legionella trong nước tiểu và cấy hoặc làm xét nghiệm sinh học phân tử tìm Legionella từ các bệnh phẩm dịch tiết con đường hô hấp.

- Ở những cộng đồng có Influenza virus lưu lại hành, nên thực hiện xét nghiệm sinh học phân tử phạt hiện cấp tốc Influenza virus rộng là dùng những xét nghiệm test cấp tốc phát hiện chống nguyên Influenza virus.

2.3.2. Các kỹ thuật xét nghiệm

Cấy máu lý tưởng tuyệt nhất là rước được máu trước lúc bệnh nhân sử dụng kháng sinh. Nếu người mắc bệnh đã dùng kháng sinh, yêu cầu lấy ngay trước khi dùng liều chống sinh tiếp theo. Thời điểm tốt nhất có thể để đem máu là khi bệnh nhân tất cả cơn sợi rét hoặc sinh hoạt đỉnh sốt. Ghép máu đề xuất cấy 2 chai mỗi lần (một chai hiếu khí, một chai tránh khí), từng chai ghép 8-10 ml máu với những người lớn, thể tích máu mang ở trẻ nhỏ tuỳ theo cân nặng <51>.

Bệnh phẩm đờm rất có thể chỉ định nhuộm Gram cùng nuôi cấy nhưng xác suất phát hiện tại được căn cơ gây bệnh dịch (10-86%) rất khác nhau ở các nghiên cứu không giống nhau <50>. Bắt buộc lấy được buổi tối thiểu 1-2 ml đờm có nhày hoặc nhày máu, tốt nhất có thể là đem vào buổi sáng sớm. Bệnh phẩm đờm đạt unique cho nuôi cấy lúc không hoặc ít tạp lây lan vi hệ họng miệng (đánh giá dựa vào tiêu chuẩn chỉnh đờm soi có ít hơn 10 tế bào biểu mô/1 vi ngôi trường hoặc gồm trên 25 tế bào bạch cầu đa nhân/1 vi trường). Những bệnh phẩm sau khi lấy cần được vận chuyển đến phòng xét nghiệm càng nhanh càng tốt, không muộn hơn 2 tiếng đồng hồ <51>. Độ nhạy bén của nhuộm Gram khác biệt tuỳ thuộc căn nguyên vi khuẩn với các nghiên cứu (15-100%). Kết quả nuôi cấy đờm được phiên giải dựa trên mức độ vi trùng mọc (ít, trung bình, nhiều, không ít tương ứng với giá trị cấy buôn bán định lượng 1+, 2+, 3+ và 4+), sự phù hợp với lâm sàng và mối liên quan với kết quả nhuộm Gram. Những vi trùng được coi là căn nguyên gây bệnh thường xuất hiện ở mức mức độ vừa phải hoặc các trên đĩa nuôi cấy và bên trên tiêu bản nhuộm Gram. Tuy nhiên, Legionella spp., B.anthracis, B.pseudomallei, M.pneumoniae, C.pneumoniae và C.psittaci cho dù số lượng bao nhiêu cũng là căn cơ gây bệnh vì không khi nào có sự cư trú trên phố hô hấp của các căn nguyên này <50>.

Xét nghiệm kháng nguyên trong thủy dịch là cách thức chẩn đoán bổ sung cập nhật hoặc thay thế sửa chữa để phát hiện S.pneumoniae và Legionella. So với nuôi cấy, xét nghiệm kháng nguyên nhạy cùng đặc hiệu hơn, có thể áp dụng đến những người bệnh không thể ho khạc đờm được, cho hiệu quả nhanh với không bị tác động khi đã điều trị chống sinh. Tuy nhiên, xét nghiệm chống nguyên chẩn đoán S.pneumoniae có độ nhạy với đặc hiệu rất có thể thấp hơn ở những người bệnh không kèm lây lan trùng huyết. Vì chỉ phát hiện kháng nguyên mà lại không phân lập vi trùng nên không có tác dụng được chống sinh đồ. Xét nghiệm vạc hiện phòng nguyên của
Legionella chỉ chẩn đoán được cho Legionella serotype một là serotype sở hữu tới 80% những bệnh Legionnaires ở xã hội nhưng lây lan trùng bệnh viện lại thường do serotype khác <52>.

Các tác nhân virut và vi trùng không điển hình có thể được chẩn đoán bởi nuôi cấy, test nhanh phát hiện phòng nguyên, phân phát hiện kháng thể sệt hiệu hoặc bởi kỹ thuật sinh học tập phân tử. Bệnh dịch phẩm xét nghiệm mang lại virus hay được sử dụng là dịch tỵ hầu lấy bằng tăm bông mượt hoặc dịch ngoáy họng lấy bằng tăm bông cứng. Nếu mang lại xét nghiệm test cấp tốc ngay có thể dùng thẳng tăm bông lấy dịch phẩm. Nếu làm cho xét nghiệm nuôi ghép hoặc sinh học tập phân tử, tăm bông lấy bệnh dịch phẩm bắt buộc được bảo quản trong môi trường vận chuyển đến virus.

Xét nghiệm sinh học phân tử nhanh, nhạy, đặc hiệu hơn nuôi cấy nhất là ở những bệnh dịch nhân đã điều trị phòng sinh tuy thế lại giảm bớt rất nhiều lúc áp dụng bệnh dịch phẩm ko vô trùng như căn bệnh phẩm mặt đường hô hấp bởi vì loại căn bệnh phẩm này thường bị tạp nhiễm những vi khuẩn vi hệ mặt đường hô hấp trên. Mặc dù hoàn toàn có thể cung cấp cả các thông tin về gen phòng thuốc nhưng không các thông tin này cũng không rất đầy đủ hết, tuyệt nhất là ở những vi trùng Gram âm <49>. PCR phát hiện đơn tác nhân hoặc PCR phát hiện đồng thời nhiều nền tảng gốc rễ gây VPMPCĐ bao gồm cả virus và vi trùng đã được áp dụng rộng rãi. Nên áp dụng PCR định tính hoặc cung cấp định lượng và công dụng xét nghiệm cần được quan tâm đến là vi hệ con đường hô hấp hay nền tảng gây căn bệnh thực sự. Một trong những xét nghiệm sinh học tập phân tử bắt đầu hơn rất có thể phát hiện được đôi khi vài chục tác nhân VPMPCĐ cũng được phê duyệt đến chẩn đoán.

Mỗi cách thức xét nghiệm đều phải sở hữu ưu, điểm yếu riêng. Phối hợp nhiều phương thức chẩn đoán để giúp định danh được tác nhân gây căn bệnh nhanh hơn, đúng đắn hơn và hỗ trợ tác dụng hơn mang đến điều trị VPMPCĐ. Sự cách tân và phát triển và áp dụng ngày càng nhiều phương pháp sinh học tập phân tử trong chẩn đoán VPMPCĐ trở thành xu thế mới và đang giúp nâng cao chẩn đoán tác nhân gây dịch rất nhiều. Mặc dù nhiên, khái niệm phổi trọn vẹn vô trùng đã biến đổi kể từ lúc những bao gồm hiểu biết bắt đầu về vi hệ trong phổi. Vi hệ phổi bao gồm chứa cả nhiều vi khuẩn được xem là gây VPMPCĐ thông dụng như S.pneumoniae và Mycoplasma spp. <5> với VPMPCĐ rất có thể xảy ra lúc mất cân bằng vi hệ của phổi là phần lớn thách thức không nhỏ cho thực hành chẩn đoán vi sinh và cho vụ việc điều trị.

Khi sẽ nuôi ghép và khẳng định được tác nhân vi khuẩn gây VPMPCĐ, chống sinh đồ dùng là xét nghiệm quan trọng để xác định mức độ nhạy cảm với phòng sinh của vi trùng gây bệnh, đặc biệt cho hồ hết trường phù hợp VPMPCĐ nặng bắt buộc nhập viện hoặc sinh sống những người bị bệnh phải nằm ở khoa hồi mức độ tích cực. Có hai phương pháp kháng sinh đồ phổ biến là chống sinh vật định tính và phòng sinh vật dụng định lượng. Phòng sinh vật định tính cho biết thêm chủng vi khuẩn nhạy cảm (S), đề phòng (R) hay đề kháng trung gian (I) cùng với một kháng sinh như thế nào đó. Chống sinh đồ gia dụng định lượng ngoài cho biết mức độ nhạy bén cảm, đề kháng hay đề kháng trung gian, còn cho biết giá trị mật độ ức chế buổi tối thiểu của chống sinh (MIC). Phòng sinh vật dụng định lượng quan trọng đặc biệt có giá chỉ trị một trong những trường hợp bắt buộc hiệu chỉnh liều cho người mắc bệnh hay là cá thể hoá điều trị và gần như trường hợp kháng sinh gồm liều độc cùng liều chữa bệnh gần nhau. Gồm những vấn đề liên quan mang đến kháng sinh đồ gia dụng mà các bác sĩ lâm sàng cũng cần biết đó là hiệu quả kháng sinh đồ bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố như sự đúng chuẩn của công dụng định danh vi khuẩn, unique của xét nghiệm chống sinh đồ với tiêu chuẩn lựa lựa chọn để phiên giải kết quả. Hiện tại nay, tất cả hai khối hệ thống phiên giải kháng sinh đồ phổ biến trên nhân loại là hệ thống phiên giải của Mỹ (CLSI- Clinical Laboratory Standard Institute) cùng của châu âu (EUCAST-European Committee on Antimicrobial Sucseptibility Testing) được cập nhật hàng năm. Hai hệ thống hướng dẫn phiên giải tác dụng kháng sinh vật dụng không hoàn toàn trùng khít nhau, vẫn đang còn những biệt lập do tiêu chuẩn phiên giải của mỗi khối hệ thống được xây dựng dựa vào các nghiên cứu và phân tích thực nghiệm. Mỗi hệ thống phiên giải đều phải sở hữu ưu, yếu điểm riêng. Những phòng xét nghiệm vi sinh lâm sàng nghỉ ngơi Việt Nam bây chừ hầu hết phần lớn lựa tính hướng dẫn CLSI để phiên giải kết quả. Vì chưng vậy, khi tham khảo các nghiên cứu không giống nhau về mức độ nhạy cảm với phòng sinh, các bác sĩ lâm sàng cũng nên tìm hiểu kỹ thuật kháng sinh thứ nào được tiến hành và tiêu chuẩn chỉnh phiên giải nào được sử dụng để có được nhấn định đúng chuẩn về các kết quả nghiên cứu.

2.4. Chẩn đoán tác nhân tạo bệnh dựa vào kinh nghiệm

Khi xét nghiệm vi sinh ko được tiến hành vì không nên thiết/không khả thi hoặc

khi xét nghiệm vi sinh sẽ được triển khai nhưng kết quả chưa có hoặc âm tính, việc chẩn đoán tác nhân gây bệnh hoàn toàn phải dựa trên kinh nghiệm tay nghề (Kết quả phân tích dịch tễ về chủng loại vi trùng thường gây viêm phổi giữa những bối cảnh lâm sàng riêng biệt).

Chẩn đoán tác nhân vi khuẩn gây viêm phổi theo kinh nghiệm tay nghề căn cứ vào: (1) cường độ nặng viêm phổi: điều trị ngoại trú, điều trị nội trú trên khoa hô hấp, điều trị nội trú trên khoa Điều trị tích cực; (2) cơ địa bệnh dịch nhân bao hàm tuổi, kiến thức sinh hoạt, bệnh đồng mắc (tại phổi cùng toàn thân).

Bảng 2.1. Tác nhân thường gặp gây VPMPCĐ

VPMPCĐ cường độ nhẹ, chữa bệnh ngoại trú

Mycoplasma pneumoniae

Streptococcus pneumoniae

Chlamydia pnuemoniae

Haemophilus influenzae

Virus hô hấp

VPMPCĐ vừa và thấp điều trị nội trú khoa hô hấp

Streptococcus pneumoniae

Mycoplasma pneumoniae

Chlamydia pnuemoniae

Haemophilus influenza

Nhiễm trùng phối hợp

Vi khuẩn gram âm con đường ruột

Vi khuẩn kỵ khí (viêm phổi hít)

Virus hô hấp

Legionella spp

VPMPCĐ mức độ nặng, khám chữa nội trú khoa Điều trị tích cực

Streptococcus pneumoniae

Vi trùng gram âm mặt đường ruột

Staphylococus aureus

Legionella spp

Mycoplasma pneumoniae

Virus hô hấp

Pseudomonas aeruginosae

Khi reviews trên từng trường hợp rứa thể, cân nhắc toàn bộ các yếu tố vừa nói trên hoàn toàn có thể giúp chẩn đoán tác nhân vi khuẩn. Tập hợp những yếu tố góp tiên đoán một tác nhân vi khuẩn nào này được gọi là các yếu tố nguy cơ để nhiễm vi khuẩn đó. (Bảng 2.2)

Bảng 2.2. Yếu đuối tố nguy hại nhiễm các tác nhân viêm phổi

Tác nhân

Yếu tố nguy cơ

Streptoccocus pneumoniae

Tuổi – Giới: giới nam; tuổi 65.

Thói quen thuộc sinh hoạt: nghiện rượu, hút thuốc lá lá.

Bệnh đồng mắc: căn bệnh gan mạn, bệnh dịch thận mạn, suy tim ứ huyết, suy dinh dưỡng, dịch tâm thần, dịch phổi tắc nghẽn mạn tính, suy giảm miễn dịch, lây lan HIV, ghép tạng.

Haemophilus influenzae

Bệnh phổi mạn tính.

Bệnh ác tính.

Nhiễm HIV.

Nghiện rượu.

Hút dung dịch lá.

Staphylococcus aureus

Bệnh phổi ùn tắc mạn tính, ung thư phổi, căn bệnh xơ nang.

Bệnh nội y khoa mạn tính: đái tháo dỡ đường, suy thận. Lan truyền virus:Influenza, sởi.

Klebsiella pneumonia

Điều trị tại Khoa điều trị tích cực, đặt sinh khí quản.

Nguy cơ hít sặc dịch từ đường tiêu hóa: tai trở nên mạch não, đụng kinh, tạo mê.

Nghiện rượu.

Bệnh phổi mạn tính, đái dỡ đường. áp dụng kháng sinh trước đó

Pseudomonas aeruginosae

Bệnh phổi kết cấu như căn bệnh xơ nang, giãn phế truất quản, căn bệnh phổi ùn tắc mạn tính nặng (FEV1Acinetobacter baumanii

Nghiện rượu, tuổi già, bệnh dịch nội khoa nặng.

Vi trùng kỵ khí

Bệnh phổi: ung thư phổi, giãn truất phế quản, nhồi huyết phổi, viêm phổi hít. Nhiễm khuẩn kỵ khí vùng hầu họng.

2.5. Tóm tắt về tác nhân VPMPCĐ và các phương pháp chẩn đoán vi sinh <53> Bảng 2.3. Tóm tắt về tác nhân VPMPCĐ và các phương pháp chẩn đoán vi sinh

Tác nhân

Phương pháp chẩn đoán

Bệnh phẩm tối ưu

Điều kiện chuyển động và bảo quản tối ưu

S.pneumoniae

- Nhuộm Gram, nuôi cấy

- Đờm, dịch hút truất phế quản

- ánh nắng mặt trời phòng, về tối đa được 2 giờ hoặc 4o
C buổi tối đa được 24 giờ

- vạc hiện chống nguyên trong nước tiểu

- Nước tiểu

- nhiệt độ phòng, buổi tối đa được 24 giờ hoặc 2 – 8o
C tối đa được 14 ngày

S.aureus

H.influenzae

Enterobacteriaceae

P.aeruginosae

Nhuộm Gram, nuôi cấy

Đờm, dịch hút phế quản

Nhiệt độ phòng, tối đa được 2 tiếng đồng hồ hoặc 4o
C về tối đa được 24 giờ

Legionella spp.

- phát hiện kháng nguyên nội địa tiểu

- Nước tiểu

- ánh sáng phòng, về tối đa được 24 giờ hoặc 2 – 8o
C về tối đa được 14 ngày

- Nuôi ghép trên môi trường xung quanh chọn lọc

- Đờm, dịch hút phế quản

- nhiệt độ phòng, tối đa được 2 tiếng đồng hồ hoặc 4o
C buổi tối đa được 24 giờ

- Sinh học tập phân tử

- Đờm, dịch hút phế truất quản

- ánh sáng phòng, buổi tối đa được 2 tiếng đồng hồ hoặc 4o
C tối đa được 24 giờ

M.pneumoniae

- Sinh học tập phân tử

- Tăm bông ngoáy họng, tăm bông ngấm dịch tỵ hầu, dịch hút phế truất quản, dịch rửa truất phế quản truất phế nang

- môi trường thiên nhiên vận đưa M4 sinh sống 4o
C về tối đa được 48 giờ, hoặc -70 o
C được bên trên 48 giờ

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *