Phác Đồ Điều Trị Viêm Phổi : Nguyên Nhân, Dấu Hiệu, Chẩn Đoán Và Cách Điều Trị


Tài liệu này được vận dụng tại các cơ sở thăm khám bệnh, chữa dịch trong cả nước. Theo phía dẫn, Viêm phổi mắc phải xã hội (VPMPCĐ) là bệnh án hô hấp thường gặp, nằm trong nhóm nguyên nhân bậc nhất gây bệnh tật và tử vong bên trên toàn cố gắng giới. Căn bệnh cảnh lâm sàng VPMCĐ ở những mức độ không giống nhau, từ đa số ca bệnh nhẹ có thể điều trị ngoại trú đến các ca bệnh trở nặng với suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn, khiến tử vong.

Bạn đang xem: Phác đồ điều trị viêm phổi

VPMPCĐ có không ít triệu bệnh lâm sàng tương đồng với các bệnh lý thở khác nên bệnh cần phải chẩn đoán phân biệt với khá nhiều bệnh lý hô hấp khác nhau. Vấn đề chẩn đoán nhanh chóng và chính xác giúp tăng công dụng điều trị cho tất cả những người bệnh. Tuy vậy ngày nay đã có không ít tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị VPMPCĐ nhưng tỷ lệ tử vong còn cao.

Sau đấy là nội dung quyết định 4815/QĐ- BYT:

 

 

BỘ Y TẾ--------

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAMĐộc lập - thoải mái - Hạnh phúc--------------------

Số: 4815/QĐ-BYT

Hà Nội, ngày đôi mươi tháng 11 năm 2020

 

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH TÀI LIỆU CHUYÊN MÔN “HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI MẮC PHẢI CỘNG ĐỒNG Ở NGƯỜI LỚN”

BỘ TRƯỞ
NG BỘ Y TẾ

Căn cứ công cụ Khám bệnh, chữa bệnh dịch năm 2009;

Căn cứ Nghị định số 75/2017/NĐ-CP ngày trăng tròn tháng 6 năm 2017 của cơ quan chỉ đạo của chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ Y tế;

Theo đề nghị của cục trưởng Cục cai quản khám, chữa trị bệnh,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Ban hành kèm theo quyết định này tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và chữa bệnh viêm phổi mắc phải xã hội ở tín đồ lớn”.

Điều 2. Tài liệu trình độ chuyên môn “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm phổi mắc phải xã hội ở bạn lớn” được áp dụng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong cả nước.

Điều 3. Quyết định này còn có hiệu lực kể từ ngày ký, ban hành.

Điều 4. Các ông, bà: Chánh văn phòng Bộ, Chánh thanh tra Bộ, Tổng cục trưởng, viên trưởng và Vụ trưởng những Tổng cục, Cục, Vụ thuộc bộ Y tế, người có quyền lực cao Sở Y tế những tỉnh, thành phố trực nằm trong trung ương, Giám đốc các Bệnh viện trực thuộc cỗ Y tế, Thủ trưởng Y tế các ngành phụ trách thi hành đưa ra quyết định này./.

 

 

Nơi nhận: - Như Điều 4;- bộ trưởng (để báo cáo);- các Thứ trưởng;- Cổng thông tin điện tử cỗ Y tế; Website cục KCB;- Lưu: VT, KCB.

KT. BỘ TRƯỞ
NGTHỨ TRƯỞ
NGNguyễn trường Sơn

 

HƯỚNG DẪN

CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ VIÊM PHỔI MẮC PHẢI CỘNG ĐỒNG Ở NGƯỜI LỚN(Ban hành kèm theo quyết định số 4815/QĐ-BYT ngày20 tháng11 năm 2020)

CHỈ ĐẠO BIÊN SOẠN

PGS.TS. Nguyễn ngôi trường Sơn, lắp thêm trưởng bộ Y tế

CHỦ BIÊN

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, viên trưởng Cục thống trị Khám, chữa bệnh dịch - cỗ Y tế

ĐỒNG CHỦ BIÊN

GS.TS. Ngô Quý Châu, Nguyên Quyền Giám đốc cơ sở y tế Bạch Mai

GS.TS. Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc cơ sở y tế Phổi trung ương

THAM GIA BIÊN SOẠN

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Anh, người đứng đầu Trung trọng điểm theo dõi bội nghịch ứng ăn hại của dung dịch – trường Đại học Dược Hà Nội

GS.TS. Ngô Quý Châu, Nguyên Quyền Giám đốc quản lý và điều hành Bệnh viện Bạch Mai

PGS.TS. Vũ Văn Giáp, phó giám đốc Trung trung khu Hô hấp – cơ sở y tế Bạch Mai

PGS.TS. Chu Thị Hạnh, phó giám đốc Trung trọng tâm Hô hấp – cơ sở y tế Bạch Mai

PGS.TS. Đỗ Quốc Huy, phó giám đốc Bệnh viện nhân dân 115

Th
S. Nguyễn Trọng Khoa, Phó viên trưởng Cục làm chủ Khám, chữa bệnh

TS.DS. Cẩn Tuyết Nga, Trưởng khoa Dược – cơ sở y tế Bạch Mai

PGS.TS. Nai lưng Văn Ngọc, Trưởng khoa thở – cơ sở y tế Chợ Rẫy

Th
S. Trương Lê Vân Ngọc, nhân viên Cục quản lý Khám, trị bệnh

PGS.TS. Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc cơ sở y tế Phổi trung ương

TS. Phạm Hồng Nhung, Phó trưởng khoa Vi sinh – bệnh viện Bạch Mai

PGS.TS. Phan Thu Phương, giám đốc Trung trọng tâm Hô hấp – khám đa khoa Bệnh Mai

GS.TS. Đỗ Quyết, Giám đốc học viện chuyên nghành Quân y 103

PGS.TS. Nguyễn Đình Tiến, Trưởng khoa Hô hấp căn bệnh viện trung ương Quân nhóm 108

TS. Phạm Hùng Vân, chủ tịch Hội Vi sinh lâm sàng tp Hồ Chí Minh

BAN THƯ KÝ

Th
S. Nguyễn Ngọc Dư, cỗ môn Nội tổng hợp, ngôi trường Đại học tập Y Hà Nội

TS. Nguyễn quang Đợi, Trưởng khoa Hô hấp, khám đa khoa đa khoa tỉnh giấc Hải Dương

PGS.TS. Vũ Văn Giáp, phó giám đốc Trung trọng điểm Hô hấp, bệnh viện Bạch Mai

Th
S. Trương Lê Vân Ngọc, nhân viên Cục quản lý Khám, chữa trị bệnh

Th
S. Nguyễn Thùy Nguyên, nhân viên Cục thống trị Khám, trị bệnh

Th
S. Vũ Thị Thu Trang, cỗ môn Nội tổng hợp, trường Đại học tập Y Hà Nội

 

LỜI NÓI ĐẦU

Viêm phổi mắc phải cộng đồng (VPMPCĐ) là bệnh lý hô hấp thường gặp, nằm trong nhóm nguyên nhân số 1 gây bệnh tật và tử vong trên toàn vậy giới. Dịch cảnh lâm sàng VPMCĐ ở các mức độ khác nhau, từ những ca căn bệnh nhẹ có thể điều trị ngoại trú đến các ca bệnh nặng với suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn, tạo tử vong.

VPMPCĐ có khá nhiều triệu bệnh lâm sàng tương đương với các bệnh lý thở khác đề nghị bệnh cần phải chẩn đoán phân biệt với nhiều bệnh lý hô hấp khác nhau. Việc chẩn đoán sớm và đúng chuẩn giúp tăng tác dụng điều trị cho những người bệnh. Tuy nhiên ngày ni đã có tương đối nhiều tiến cỗ trong chẩn đoán và điều trị VPMPCĐ nhưng phần trăm tử vong còn cao.

“Hướng dẫn chẩn đoán và chữa bệnh viêm phổi mắc phải xã hội ở fan lớn” được xây dựng với việc tâm huyết cùng nỗ lực của các chuyên gia số 1 có kinh nghiệm tay nghề về cai quản lý, lâm sàng, huấn luyện và đào tạo của cả 3 miền Bắc, Trung, Nam. Cục làm chủ Khám, chữa bệnh dịch trân trọng cảm ơn sự đóng góp công sức và kiến thức của lãnh đạo các bệnh viện, những giáo sư, phó giáo sư, tiến sỹ, bác sỹ chuyên khoa hô hấp sẽ tham gia góp ý đến tài liệu này. Trong quy trình biên tập, in ấn tài liệu khó có thể tránh được các sai sót, shop chúng tôi rất muốn nhận được sư góp sức từ quý fan hâm mộ đồng nghiệp nhằm tài liệu ngày 1 hoàn thiện hơn. Mọi chủ ý góp ý xin gởi về Cục làm chủ Khám, chữa dịch – bộ Y tế, 138A Giảng Võ, tía Đình, Hà Nội.

Trân trọng cảm ơn!

 

 

CHỦ BIÊNLương Ngọc Khuê
Cục trưởng
Cục thống trị Khám, trị bệnh

 

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

AFB

Acid- Fast Bacilli (Trực khuẩn phòng cồn, kháng toan)

ARDS

Acute Respiratory Distress Syndrome (Hội triệu chứng suy hô hấp cấp tiến triển)

ATS

American Thoracic Society (Hội lồng ngực Hoa Kỳ)

AUC

Area Under The Curve (Diện tích dưới con đường cong)

BC

Bạch Cầu

BN

Bệnh nhân

BUN

Blood Urea Nitrogen (Nồng độ Ure vào máu)

CA- MRSA

Community-Associated Methicillin Resistant Staphylococcus Aureus (Tụ mong vàng chống Methicillin lây truyền từ cùng đồng)

COPD

Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Bệnh phổi ùn tắc mạn tính)

ELF

Epithelial Lining Fluid (Dịch lót biểu mô phế nang)

ERS

European Respiratory Society (Hội thở Châu Âu)

FQ

Fluoroquinolone

HA

Huyết áp

ICU

Intensive Care Unit (Đơn vị hồi sức tích cực)

KSĐ

Kháng sinh đồ

MAO

Monoaminoxidase

MD

Miễn dịch

MIC

Minimum Inhibitory Concentration (Nồng độ ức chế vi trùng tối thiểu)

MRSA

Methicillin Resistant Staphylococcus Aureus (Tụ cầu vàng kháng Methicillin)

PCR

Polymerase Chain Reaction (Phản ứng khuếch đại chuỗi)

PD

Pharmacodynamic (Dược lực học)

PK

Pharmacokynetic (Dược hễ học)

PNC G

Penicillin G

PO

Per Oral (Đường uống)

PSI

Pneumonia Severity Index (Chỉ số tiên lượng cường độ nặng viêm phổi)

PVL

Panton Valentine Leucocidin

TM

Tĩnh mạch

TTM

Truyền tĩnh mạch

VK

Vi khuẩn

VPMPCĐ

Viêm phổi mắc phải cộng đồng

 

Chương 1TỔNG quan liêu VIÊM PHỔI MẮC PHẢI CỘNG ĐỒNG1.1. Định nghĩa

Viêm phổi mắc phải cộng đồng (VPMPCĐ) là tình trạng nhiễm trùng của nhu mô phổi xẩy ra ở cùng đồng, bên phía ngoài bệnh viện, bao hàm viêm phế truất nang, ống và túi phế nang, tiểu truất phế quản tận hoặc viêm tổ chức triển khai kẽ của phổi. Đặc điểm chung tất cả hội triệu chứng đông quánh phổi với bóng mờ đông quánh phế nang hoặc tổn thương mô kẽ bên trên phim X quang quẻ phổi. Căn bệnh thường vày vi khuẩn, virus, mộc nhĩ và một vài tác nhân khác, tuy vậy không vày trực trùng lao.

Đây là bệnh án thường chạm mặt trong thực hành thực tế lâm sàng nội khoa, nhi khoa. Trong trả lời này shop chúng tôi chỉ nhắc tới viêm phổi ở bạn lớn, còn viêm phổi ở trẻ nhỏ xin xem thêm ở các tài liệu khác.

1.2. Dịch tễ học tập VPMPCĐ

VPMPCĐ là một trong những căn dịch phổ biến ảnh hưởng đến khoảng tầm 450 triệu con người mỗi năm và xảy ra ở tất cả các địa điểm trên cố gắng giới. Đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây tử vong ở những nhóm tuổi gây 4 triệu ca tử vong (7% tổng thể tử vong trên núm giới) sản phẩm năm. Xác suất tử vong tối đa ở trẻ em dưới năm tuổi và người lớn > 75 tuổi. Theo WHO (2015) viêm phổi là gốc rễ gây tử vong đứng hàng máy 3 sau bỗng dưng quỵ và nhồi máu cơ tim. Xác suất mắc VPMPCĐ ở những nước đang cải tiến và phát triển cao hơn vội 5 lần so với những nước vạc triển.

Ở Việt Nam, VPMPCĐ là một bệnh lý nhiễm khuẩn thường gặp nhất trong những bệnh nhiễm trùng trên thực hành lâm sàng, chiếm phần 12% các bệnh phổi. Tại khoa Hô Hấp bệnh viện Bạch Mai tự theo thống kê lại từ 1996-2000: viêm phổi chiếm phần 9,57%, đứng sản phẩm thứ bốn sau các bệnh: dịch phổi ùn tắc mạn tính, lao, ung thư phổi <1>. Năm 2014, xác suất mắc viêm phổi ở việt nam là 561/100.000 người dân, đứng hàng sản phẩm công nghệ hai sau tăng huyết áp, xác suất tử vong bởi viêm phổi là 1,32/100.000 tín đồ dân, đứng hàng đầu trong các nguyên nhân gây tử vong <2>.

1.3. Tại sao và những yếu tố thuận lợi

Các nguyên nhân gây viêm phổi thường gặp là: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Moraxella catarrhalis, Legionella pneumophila,Chlamydia pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, trực trùng gram âm (Pseudomonas aeruginosae, E. Coli …) <3>. Các virus như virus cúm thông thường và một trong những virus mới xuất hiện thêm như virus ốm gia cầm, SARS – corona virus… cũng hoàn toàn có thể gây buộc phải viêm phổi nặng, lây lan nguy hiểm.

Bệnh thường xảy ra về ngày đông hoặc khi tiếp xúc cùng với lạnh. Tuổi cao, nghiện rượu, suy sút miễn dịch là những yếu tố nguy hại viêm phổi. Gặp chấn thương sọ não, hôn mê, mắc các bệnh yêu cầu nằm điều trị lâu, nằm viện trước đó, có dùng kháng sinh trước đó, giãn phế quản là các yếu tố nguy cơ viêm phổi do các vi trùng Gram âm và P. Aeruginosae.

Động kinh, suy giảm miễn dịch, suy tim, thuốc lá lá, nghiện rượu, căn bệnh phổi ùn tắc mạn tính, giảm lách, căn bệnh hồng mong hình liềm là những yếu tố nguy cơ tiềm ẩn viêm phổi do S. Pneumoniae. Những trường hợp biến dị lồng ngực, gù, vẹo cột sống; căn bệnh tai mũi họng như viêm xoang, viêm amidan; tình trạng dọn dẹp vệ sinh răng mồm kém, viêm lợi dễ bị nhiễm các vi khuẩn yếm khí. Viêm phổi do những virus (nhất là virus cúm) chiếm khoảng chừng 10% các bệnh nhân (BN). Những BN viêm phổi virut nặng thường hay bị bội lây nhiễm vi khuẩn.

1.4. Cơ chế bệnh sinh1.4.1. Quá trình lây nhiễm

Do sự đột nhập và trở nên tân tiến quá nấc của vi sinh vật dụng gây bệnh trong nhu mô phổi, kết hợp với sự phá vỡ các cơ chế đảm bảo tại địa điểm gây viêm và thêm vào dịch huyết trong phế truất nang, đưa ra khái niệm cơ bản về viêm phổi “đông đặc phế nang”. Viêm phổi công ty yếu xảy ra ở một thuỳ phổi. Có thể gây tổn thương nhiều thuỳ khi vi trùng theo dịch viêm lan mang đến thuỳ phổi không giống theo đường phế quản. Viêm có thể lan trực tiếp đến màng phổi, màng tim khiến mủ màng phổi, màng xung quanh tim. Cường độ nặng của viêm phổi phụ thuộc vào mầm căn bệnh và những yếu tố liên quan đến cơ địa người bệnh.

1.4.2. Đường lây nhiễm

Các tác nhân gây viêm phổi hoàn toàn có thể xâm nhập vào phổi theo gần như đường vào sau cùng đây:

- Đường hô hấp: Hít phải vi khuẩn ở môi trường thiên nhiên bên ngoài. Hít phải vi khuẩn từ ổ nhiễm trùng của mặt đường hô hấp trên.

- Đường máu: thường chạm mặt sau nhiễm khuẩn huyết do S. Aureus, viêm nội tâm mạc truyền nhiễm khuẩn, viêm tĩnh mạch nhiễm khuẩn vv...

- Nhiễm khuẩn theo đường kề cận phổi (hiếm gặp): màng ngoài tim, trung thất…

Đường bạch huyết: một số trong những vi khuẩn (P. Aeruginosae, Klebsiella pneumoniae, S. Aureus) rất có thể tới phổi theo con đường bạch huyết, bọn chúng thường gây viêm phổi hoại tử với áp xe cộ phổi, với khá nhiều ổ nhỏ tuổi đường kính dưới 2cm.

1.5. Phẫu thuật bệnh

Mô bệnh học trong viêm phổi được nghiên cứu rộng rãi dưới 2 thể chính: viêm truất phế quản phổi/viêm phổi phân thùy hoặc viêm phổi thùy.

1.5.1. Viêm phổi thùy

Tổn thương rất có thể là một phân thùy, một thùy hay các thùy hoặc gồm khi cả 2 bên phổi, thường gặp mặt nhất là thùy dưới phổi phải. Theo sự bộc lộ của Laennec thì có các giai đoạn:

Giai đoạn sung huyết: Vùng phổi thương tổn bị sung tiết nặng, những mao mạch giãn ra, hồng cầu, bạch cầu và fibrin thoát vào trong lòng phế nang, trong chất dịch này có đựng nhiều vi khuẩn.

Giai đoạn gan hóa đỏ: trong một đến 3 ngày tổ chức triển khai phổi bị thương tổn có màu đỏ xẫm và kiên cố như gan, trong tổ chức này có thể có xuất huyết.

Giai đoạn gan hóa xám: tổn yêu quý phổi có màu nâu xám chứa hồng cầu, bạch cầu, vi khuẩn và tổ chức hoại tử.

Giai đoạn lui bệnh: Trong lòng truất phế nang còn ít dịch loãng, bao gồm ít bạch cầu.

1.5.2. Viêm phế quản phổi

Các thương tổn rải rác rến cả nhì phổi, vùng tổn thương xen lẫn với vùng phổi lành, những tiểu phế truất quản tổn thương nặng nài hơn, các vùng thương tổn không phần lớn nhau với khi khỏi rất có thể để lại xơ.

Đôi khi, các thể viêm phổi nặng có thể dẫn đến việc hình thành áp xe phổi, phá vỡ trọn vẹn các mô với hình thành những túi đựng mủ ở các vùng trung tâm của phổi. Bên cạnh ra, lây truyền trùng hoàn toàn có thể lan mang đến màng phổi tích tụ hóa học tiết fibrin cùng mủ lấp đày vùng màng phổi.

Những vấn đề cần nhớ:

- Viêm phổi mắc phải cộng đồng là tình trạng nhiễm trùng của nhu mô phổi xảy ra trong cộng đồng bên phía ngoài bệnh viện. Đặc điểm thông thường là gồm hội bệnh đông quánh phổi cùng đông quánh phế nang hoặc tổn thương mô kẽ trên phim X quang quẻ phổi.

- gốc rễ gây dịch thường do vi trùng (Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Moraxella catarrhalis, Legionella pneumophila, Chlamydia pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, trực trùng gram âm (P. Aeruginosae, E. Coli …) virus và một trong những tác nhân khác, mà lại không vì trực trùng lao.

- các yếu tố nguy cơ: tuổi cao, suy sút miễn dịch, nghiện rượu bia, hút thuốc, căn bệnh phổi ùn tắc mạn tính…

- Tác nhân gây viêm phổi qua những đường: hô hấp, máu, bạch huyết, cận kề phổi.

- Viêm phổi thùy hoàn toàn có thể ở một phân thùy, một thùy hay các thùy, trải qua những giai đoạn sung huyết, gan hóa đỏ, gan hóa xám với lui bệnh.

- Viêm phế truất quản phổi thương tổn rải rác nhì phổi xen kẽ với vùng phổi lành, không phần lớn nhau và rất có thể để lại xơ.

Chương 2

CĂN NGUYÊN GÂY BỆNH VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP VI SINH CHẨN ĐOÁN

2.1. Tổng quan tiền về gốc rễ gây viêm phổi mắc phải cộng đồng

Các gốc rễ vi khuẩn gây VPMPCĐ thường gặp gỡ bao gồm: Streptococcus pneumoniae,Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Mycoplasma pneumoniae, Streptococcus pyogenes, Legionella spp., Chlamydophila và Moraxella catarrhalis. Influenza A virus, Influenza B virus, RSV, Adenovirus và các Coronavirus thường là căn cơ virus bậc nhất gây VPMPCĐ <4>. Do các dữ liệu về nền tảng gốc rễ gây VPMPCĐ hồi xưa chủ phụ thuộc vào nuôi cấy kinh điển có hoặc không phối kết hợp với cách thức huyết thanh học đề xuất còn hầu hết điểm hạn chế. Các phân tích trong hơn một thập kỷ qua áp dụng nhiều hiện đại của kỹ thuật sinh học tập phân tử với độ nhạy, độ sệt hiệu cao mang lại chẩn đoán cùng với việc thực hiện vaccine phòng S. Pneumoniae rộng rãi đang làm chuyển đổi sự hiểu biết về các căn nguyên tạo VPMPCĐ <5, 6>.

2.2. Đặc điểm của những căn nguyên gây VPMPCĐ2.2.1. Gốc rễ vi khuẩn

Nhiều nghiên cứu về những bệnh nhân VPMPCĐ cho thấy thêm hầu hết căn cơ phát hiện tại được là vi khuẩn.

- S.pneumoniae chiếm 75% trong các các tác nhân tạo VPMPCĐ nghỉ ngơi thời kỳ tiền phòng sinh <3, 7>. Cách đây không lâu chỉ còn chiếm khoảng 5-15% nền tảng gốc rễ phát hiện nay được sinh sống Mỹ <8, 9>, nhưng có thể cao rộng ở một trong những nước không giống <10>. Thực tế, phần trăm VPMPCĐ do
S.pneumoniae được cho rằng cao hơn những số liệu có từ nghiên cứu và phân tích vì fan ta đến rằng có tương đối nhiều ca VPMPCĐ do S. Pneumoniae có hiệu quả nuôi cấy âm tính. Lý do mà
S.pneumoniae vẫn được cho là tác nhân khiến VPMPCĐ thường chạm chán vì sinh hoạt những bệnh nhân VPMPCĐ có cấy huyết dương tính thì cho tới 58-81% phân lập được S.pneumonia <11, 12>. Theo mong tính trong nghiên cứu và phân tích phân tích gộp thì cứ mỗi ca viêm phổi có nhiễm trùng ngày tiết do S.pneumoniae sẽ có tối thiểu thêm tía ca viêm phổi do S.pneumoniae mà không kèm theo có nhiễm trùng ngày tiết <13>.

- H.influenzae là một tác nhân đặc biệt gây viêm phổi ở tín đồ già với ở những bệnh dịch nhân tất cả bệnh lý nền làm việc phổi như bệnh tật xơ nang phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

- M.pneumoniae là căn cơ gây viêm phổi không điển hình phổ biến nhất, chiếm khoảng tầm 15% các ca viêm phổi được chữa bệnh tại các cơ sở cấp cho cứu mà lại chẩn đoán đa phần dựa trên phương pháp huyết thanh học. Tuy nhiên, các nghiên cứu về tiết thanh học có thể ước tính phần trăm mắc cao hơn so cùng với thực tế. Phần trăm nhiễm M.pneumoniae cao độc nhất vô nhị ở trẻ em lứa tuổi đến trường, ở team tân binh và sinh viên <14>.

- Tỷ lệ VPMPCĐ do C.pneumoniae khác nhau sinh hoạt các nghiên cứu và phân tích khác nhau, từ 0- 20% <15-17>. Cách thức chẩn đoán tiết thanh học tập không minh bạch được triệu chứng đã nhiễm hay vẫn nhiễm C.pneumoniae. Những nghiên cứu vừa mới đây sử dụng nghệ thuật sinh học tập phân tử phát hiện được C.pneumoniae dưới 1% những ca VPMPCĐ <8, 10>. Không giống như các lây lan trùng hô hấp khác gồm đỉnh mắc vào các tháng mùa đông, lây nhiễm trùng C.pneumoniae không biệt lập theo mùa.

- Legionella chiếm khoảng chừng 1-10% các căn nguyên gây VPMPCĐ. Lây lan trùng Legionellathường xảy ra do xúc tiếp với những dụng thay chứa những giọt nhỏ dại mang vi khuẩn như vòi hoa sen, lắp thêm phun sương, tháp giải sức nóng của hệ thống điều hoà, vùng xoáy nước, vòi phun <18>.

- Trực khuẩn Gram âm, quan trọng là K.pneumoniae, E.coli, Enterobacter spp., Serratia spp.,Proteus spp., P.aeruginosae và Acinetobacter spp. Là những căn nguyên gây VPMPCĐ hiếm gặp gỡ ngoại trừ nghỉ ngơi nhóm bệnh nhân viêm phổi nặng buộc phải nhập viện khám chữa tại khoa Điều trị lành mạnh và tích cực (ICU). K.pneumoniae chiếm khoảng tầm 6% nền tảng gốc rễ VPMPCĐ tại những nước châu Á dẫu vậy hiếm gặp gỡ hơn ngơi nghỉ các quanh vùng khác <19>. Chỉ nên nghĩ mang lại căn nguyên K.pneumoniaeở người bệnh VPMPCĐ tất cả kèm các bệnh lý nền như COPD, đái tháo dỡ đường và nghiện rượu <20>. Yếu đuối tố nguy cơ tiềm ẩn VPMPCĐ do P.aeruginosae bao tất cả tình trạng giãn phế quản và sử dụng kháng sinh nhiều lần hoặc áp dụng glucocorticoids kéo dãn ở những người mắc bệnh có cấu tạo phổi phi lý khác như COPD, xơ phổi, tình trạng suy bớt miễn dịch như sút bạch cầu, lây lan trùng HIV, ghép tạng và cấy ghép tế bào gốc <9, 21>.

- M.catarrhalis gây viêm mặt đường hô hấp bên dưới ở những bệnh dịch nhân người lớn tất cả COPD với ở những người bệnh suy giảm miễn dịch. Nhiều người mắc bệnh nhiễm M. catarrhalis bị suy dinh dưỡng. M.catarrhalis thường chạm mặt là đồng tác nhân khiến viêm phổi <22>.

- S.aureus chiếm khoảng 3% trong những các gốc rễ gây VPMPCĐ ở bệnh nhân nội trú với phần trăm mắc khác nhau ở các quốc gia và các lục địa không giống nhau <23>. Vào đó, MRSA sở hữu tới 51%. VPMPCĐ do S.aureus thường chạm mặt ở tín đồ già, những người bệnh sau nhiễm cúm và thường có bộc lộ viêm phổi hoại tử nặng. Một số trong những nghiên cứu cho thấy xu giải đáp đến viêm phổi hoại tử do S.aureus có thể tương quan đến độc tố PVL (Panton Valentine leucocidin) là 1 độc tố gây phá huỷ tế bào bạch cầu và hoại tử mô. Sự có mặt của gene mã hoá cho độc tố PVL là một điểm lưu ý đặc trưng của các chủng MRSA phạm phải tại cộng đồng <24, 25>.

- Các vi trùng khác:

+ S.pyogenes có thể gây viêm phổi kịch phân phát hoá mủ nhanh chóng ở người bệnh trẻ, miễn dịch thông thường <26>.

+ vi khuẩn kị khí gây viêm phổi rất có thể do hít đề nghị và thường liên quan đến các nhiễm trùng hoại tử đa căn nguyên. Bắt buộc nghĩ đến các căn nguyên tránh khí trong khi thấy đờm bám mùi thối hoặc dịch mủ thối, lây truyền trùng có tương quan đến hít phải hoặc lan truyền trùng hoại tử. Hầu như các lây nhiễm trùng đều vị đa căn nguyên trong số ấy chủ yếu hèn là những vi khuẩn kị khí như Bacteroides melanigenicus, Fusobacterium spp., Peptostreptococcus spp.) và/hoặc Streptococcus ở miệng (Streptococcus milleri) <27>.

+ Neisseria meningitidis là nền tảng gây VPMPCĐ không phổ biến. Viêm phổi do N. Nemingitidis không có đặc điểm lâm sàng khác biệt nhưng cần report và được dự trữ nhiễm trùng ngày tiết hoặc viêm màng não.

+ Burkholderia pseudomallei là một nền tảng VPMPCĐ quan trọng đặc biệt ở những nước ở trong vùng dịch tễ như Đông nam Á với bắc Úc. Vi khuẩn có mặt phổ biến

trong đất cùng nước mặt phẳng ở các vùng dịch tễ lưu lại hành đến nên những nước trong khu vực dịch tễ yêu cầu đặc biệt lưu ý đến căn nguyên B.pseudomallei <28>.

2.2.2. Căn nguyên virus

Tỷ lệ những căn nguyên vi khuẩn được report ở các nghiên cứu khác nhau rất khác nhau, phụ thuộc vào vào kỹ thuật chẩn đoán được sử dụng. Các nghiên cứu và phân tích sử dụng nghệ thuật PCR, nhất là multiplex PCR hoàn toàn có thể đưa ra phần trăm virus tạo VPMPCĐ cao hơn nữa so với thực tế vì những virus hô hấp bao gồm thể xuất hiện ở đường hô hấp bên trên nhưng không khiến bệnh. Tăm bông ngoáy dịch ganh hầu của tín đồ khoẻ táo tợn cho kết quả 20-30% dương tính với những virus con đường hô hấp khi thực hiện kỹ thuật PCR <29>.

Influenza virus, RSV, Parainfluenza virus và Adenovirus vẫn là các căn nguyên virus thông dụng nhất tạo VPMPCĐ ở người lớn. Các virus khác bao gồm thể chạm mặt như Rhinovirus, Coronavirus và Methapneumovirus fan (h
MPV). Nghiên cứu và phân tích sử dụng kỹ thuật multiplex PCR phát hiện nay thấy 30/32 dịch nhân tất cả Rhinovirus hoặc Coronavirus cùng rất tác nhân khác đồng thời cũng được phát hiện. Hai loại virus này có thể không buộc phải là tác nhân gây viêm phổi tuy vậy nó gây tổn thương mặt hàng rào đảm bảo an toàn của con đường hô hấp bên trên nên những tác nhân khác có đk để xâm nhập cùng gây căn bệnh cho con đường hô hấp dưới <30>. Tuy nhiên, một trong những nghiên cứu kì cục cho rằng Rhinovirus thực sự là nền tảng gây VPMPCĐ ở người lớn vì phần trăm phát hiện được vi khuẩn này ngơi nghỉ nhóm người bệnh VPMPCĐ cao hơn nữa có ý nghĩa thống kê so với team không triệu triệu chứng <31>. Tuy vậy các virus thở được tra cứu thấy thịnh hành ở trong dịch tỵ hầu của người bệnh VPMPCĐ nhưng mà vai trò gây bệnh dịch riêng thực thụ của vi khuẩn cũng chưa thực sự rõ ràng. Sự xuất hiện của các virus này rất có thể tạo cơ hội cho các nhiễm trùng do căn cơ khác, cũng có thể là nền tảng gốc rễ gây viêm mặt đường hô hấp dưới hoặc chỉ là việc cư trú. VPMPCĐ bởi vì virus có đồng nhiễm vi trùng chiếm khoảng 20-40% và thường nặng nề hơn, bắt buộc nằm viện lâu bền hơn những ca dịch chỉ do vi trùng <32, 33>.

- Influenza A virus với Influenza B virus rất có thể gây viêm phổi cấp cho tính với gây dịch bên trên toàn rứa giới, hầu hết trong mùa đông. Những virus ốm gia núm như H5N1 với H7N9 Avian Influenza là các tác nhân mới nổi gây dịch cho người. Những virus ốm thường tạo nhiễm trùng đường hô hấp trên nhưng hoàn toàn có thể gây viêm phổi tiên phân phát và rất có thể đưa cho viêm phổi vật dụng phát vì vi khuẩn. Viêm phổi tiên phát vị virus cúm vày virus trực tiếp gây nhiễm trùng tại phổi và dịch cảnh lâm sàng hết sức nặng, thường gặp ở nhóm bệnh nhân có những bệnh lý nền mạn tính (hen, COPD, tim bẩm sinh, bệnh lý mạch vành, đái dỡ đường…). Những bệnh nhân nhiễm trùng virus cảm cúm nặng thường bội nhiễm vi khuẩn, hay chạm mặt nhất là viêm phổi vì chưng S.pneumoniae, S.aureus với S.pyogenes.

- Parainfluenza virus là tác nhân quan trọng đặc biệt ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch, hoàn toàn có thể gây ra những nhiễm trùng đường hô hấp bên dưới nguy hiểm, doạ doạ mang đến tính mạng.

Xem thêm: #5 phần mềm chỉnh sửa âm thanh trên máy tính dễ sử dụng, 11 phần mềm chỉnh sửa audio miễn phí

- RSV rất có thể gây ra những bệnh lý mặt đường hô hấp cấp tính phần đa lứa tuổi nhưng quan trọng gây VPMPCĐ nặng ở người già và những người suy bớt miễn dịch (người ghép ghép tuỷ…)

- HMPV hoàn toàn có thể gây lan truyền trùng hô hấp trên cùng hô hấp dưới ở phần nhiều lứa tuổi nhưng biểu thị triệu chứng lâm sàng thường gặp mặt ở trẻ nhỏ hoặc tín đồ già. Đây là một trong những căn nguyên bắt đầu nổi gây VPMPCĐ ở người lớn.

- MERS-Co
V là 1 Coronavirus mới nổi tạo nhiễm trùng hô hập nặng sinh sống Saudi Arabia năm 2012. Phần lớn các MERS-Co
V bao gồm đặc tính lây nhiễm trực tiếp từ fan sang bạn rất tiêu giảm nhưng cũng đều có hiện tượng rất lây truyền được ghi nhấn trong vụ dịch MERS ở nước hàn năm 2015. Tháng 12 năm 2019, Coronavirus mới có tên gọi SARS-Co
V-2 lần thứ nhất xuất bây giờ Vũ Hán, Trung Quốc. Với tài năng lây nhiễm cao, thời hạn ủ bệnh dịch kéo dài, SARS-Co
V-2 làm nên đại dịch bên trên toàn chũm giới, gây ảnh hưởng nặng nại về y tế và kinh tế tài chính của các tổ quốc trên toàn trái đất <34>. (Tham khảo cụ thể tại “Hướng dẫn chẩn đoán và khám chữa viêm mặt đường hô hấp cấp vì SARS-Co
V-2 (COVID-19)” của cục Y tế).

- Rhinovirus là một trong số các tác nhân phổ biến gây truyền nhiễm trùng thở (35- 50%). Ngày càng có không ít bằng chứng nghiên cứu cho biết vai trò tạo VPMPCĐ của virus này <31, 35>.

- Các virut khác cũng đều có thể chạm chán như những Coronavirus không giống (Hco
V), Hantavirus, Varicella-zoster virus.

2.2.3. Căn nguyên nấm

Nấm hiếm hoi khi gây VPMPCĐ ở những người có hệ miễn dịch thông thường nhưng có một số loài nấm như Histoplasma capsulatum, Coccidioides spp, Blastomyces dermatitidis) rất có thể gây viêm phổi cho tất cả bệnh nhân suy bớt miễn dịch và khắp cơ thể có hệ miễn dịch bình thường sống hoặc mang lại các khoanh vùng dịch tễ của các loài nấm đó <36>. (Tham khảo tài liệu “Hướng dẫn chẩn đoán lây nhiễm nấm xâm lấn”).

2.2.4. Tình hình kháng thuốc của một trong những vi khuẩn tạo VPMPCĐ

Trong các tác nhân gây VPMPCĐ, có tầm khoảng 6% là những vi trùng đa phòng thuốc. Vi trùng đa phòng thuốc thường gặp gỡ nhất là S.aureus và P.aeruginosae.

Nghiên cứu vừa mới đây của châu Âu cho thấy thêm có đến 3,3 – 7,6% gốc rễ đa kháng phân lập được từ những ca VPMPCĐ, trong đó thịnh hành nhất là MRSA. Bởi khuyến cáo hiện nay điều trị VPMPCĐ theo tay nghề là thực hiện ß-lactam cùng nhóm dung dịch macrolide hoặc quinolone nhưng với MRSA thì không tương xứng nên những chẩn đoán vi sinh về căn nguyên gây bệnh dịch là rất quan trọng đặc biệt cho việc lựa chọn kháng sinh tương xứng <37>.

P.aeruginosae không phải nền tảng gây VPMPCĐ thường gặp gỡ nhưng sinh sống những bệnh nhân VPMPCĐ đề xuất điều trị tại những khoa hồi sức tích cực và lành mạnh thì P.aeruginosae chiếm 1,8 - 8,3% và tỷ lệ gây tử vong là 50 - 100%. Sử dụng kháng sinh từ trước được hiểu yếu tố nguy cơ mang đến VPMPCĐ do P.aeruginosae đa kháng thuốc <38>.

Khi vắc xin phòng S.pneumoniae được đưa vào và sử dụng dẫn đến sự lưu hành của những serotype vắt đổi. Những serotype gồm vắc xin dự phòng giảm đi nhưng những serotype trước kìa hiếm chạm chán lại trở yêu cầu phổ biến. Cùng với sự biến đổi này là sự gia tăng đề phòng của
S.pneumoniae với một số nhóm phòng sinh như cephalosporin, macrolide với fluoroquinolone bên trên toàn nhân loại trong nhị thập kỷ gần đây <6>. Xác suất kháng macrolide khoảng 20 – 40% mà lại sự đề kháng này không nhiều gây tác động đến kết quả điều trị bởi vì macrolide đối kháng trị liệu thường không được khuyến cáo <5>. Tỷ lệ S.pneumoniae đề chống fluoroquinolone được report ở châu Âu (5,2%) cao hơn ở Mỹ (1,2%) cùng ở châu Á (2,4%). Đề chống flouroquinolone hiếm chạm mặt ở các chủng gây căn bệnh cho trẻ em nhưng cao hơn nữa ở tín đồ lớn, đặc biệt cao ở bạn già bên trên 64 tuổi bao gồm kèm những bệnh lý phổi ùn tắc <6>. Trong phân tích đa trung trung tâm SOAR mang đến thấy S.pneumoniae còn mẫn cảm cao (>70%) với penicillin tiêm <39-42>. Hiện nay nay, 20-30% các chủng S.pneumoniae đa kháng thuốc, quan trọng đặc biệt tăng cấp tốc ở những serotype không có vắc xin. Trong những các serotype đa kháng, hay gặp mặt nhất là serotype 19A và new nổi lên một vài serotype khác nữa là 6B, 6C, 14, 15B/C, 19F với 23A <43, 44>.

2.2.5. Gốc rễ gây VPMPCĐ làm việc Việt Nam

Nghiên cứu tại cơ sở y tế Khánh Hoà trên 154 người mắc bệnh VPMPCĐ bắt buộc nhập viện bằng cách thức nuôi cấy cho thấy thêm các gốc rễ vi khuẩn thường chạm mặt nhất là H.influenzae, S.pneumoniae, M.catarrhalis, P.aeruginosae, S.aureus và K.pneumoniae. Bằng phương pháp PCR cho tác dụng không như nuôi cấy, trong các số ấy chủ yếu hèn phát hiện nay được H.influenzaevà S.pneumoniae. Các căn nguyên virut phát hiện nay được bao gồm influenza A virus, Influenza B virus, Rhinovirus, Adenovirus cùng RSV <45>.

Nghiên cứu tiến hành ở 142 người bị bệnh VPMPCĐ được điều trị tại bệnh dịch viện nhiệt đới trung ương, cơ sở y tế đa khoa Đống Đa và khám đa khoa Đức Giang lại thấy M.pneumoniae(16,2%), K.pneumoniae (14,8%), C.pneumoniae (10,6%) và S.pneumoniae (9.9%) và các căn nguyên chiếm tỷ lệ tối đa <46>.

Một phân tích đa trung tâm thu thập từ 11 cơ sở y tế lớn trên phạm vi nước ta tiến hành tích lũy chủng 289 chủng S.pneumoniae và chủng 195 H.influenzae trong vòng ba năm trường đoản cú 2009-2011, trong số đó khoảng 60% chủng được tích lũy từ người bệnh nhi. Các chủng
S.pneumoniae còn nhạy bén cao cùng với penicillin tiêm (86,9%) dẫu vậy đã đề phòng cao với team macrolide (>90%) cùng trên 95% những chủng H.influenzae còn nhạy bén với amoxicillin/clavulanic acid khi thực hiện tiêu chuẩn chỉnh phiên giải CLSI của Mỹ nhưng lại nếu sử dụng tiêu chuẩn chỉnh phiên giải EUCAST của châu Âu thì phần trăm nhạy cảm với kháng sinh tương ứng của các chủng vi khuẩn này thấp hơn <42>.

Các nghiên cứu được thực hiện chủ yếu đuối dựa trên minh chứng nuôi cấy nên có thể phát hiện được các tác nhân rất có thể nuôi cấy được. Tất cả một nghiên cứu vừa mới đây sử dụng chuyên môn nuôi ghép và real-time PCR phát hiện tác nhân gây VPMPCĐ ở những người bệnh điều trị ngoại trú tại 4 khám đa khoa ở thành phố Hồ Chí Minh. Hiệu quả cho thấy H.influenzae (63,1%) và S.pneumoniae (25,5%) vẫn là những căn nguyên hàng đầu phân lập được nhưng với thử nghiệm real-time PCR lại phát hiện nay được S.pneumoniae chiếm tỷ lệ cao nhất (71,3%) cùng 21,7% là những tác nhân vi khuẩn như Rhinovirus, Influenza virus với Parainfluenza virus. Rất nhiều trường phù hợp VPMPCĐ trong nghiên cứu này thấy một tỷ lệ rất lớn các trường thích hợp nhiễm đa tác nhân (76,4%) <47>.

Căn nguyên vi khuẩn không điển hình gây VPMPCĐ đã có được phát hiện ở 215/722 (29,78%) bệnh nhi điều trị tại bệnh viện Nhi trung ương. Trong đó, đa phần là M.pneumoniae (81,4%) <48>.

Các nghiên cứu về gốc rễ VPMPCĐ cũng tương tự mức độ nhạy cảm với phòng sinh được ra mắt hầu như là các nghiên cứu và phân tích thu thập từ những bệnh nhân VPMPCĐ nhưng được mang đến khám và điều trị tại các bệnh viện
Trung ương hoặc con đường tỉnh khủng và số lượng chủng tích lũy được vào các nghiên cứu không đủ bự để thay mặt đại diện cho quần thể nền tảng gốc rễ gây VPMPCĐ buộc phải thực sự không phải đã đề đạt đúng về yếu tố hoàn cảnh của căn nguyên gây VPMPC. Hơn nữa, các hiệu quả về mức độ nhạy cảm với kháng sinh phụ thuộc vào nhiều vào phương thức làm chống sinh đồ cũng giống như tiêu chuẩn chỉnh lựa lựa chọn để phiên giải kết quả nên cũng có thể có sự biệt lập không nhỏ dại giữa các nghiên cứu. Bởi vì vậy, rất cần phải có các nghiên cứu và phân tích được thiết kế nghiêm ngặt cũng như thống độc nhất vô nhị về cách thức để đã đạt được hình hình ảnh căn nguyên VPMPCĐ đúng chuẩn hơn.

2.3. Các phương pháp vi sinh chẩn đoán VPMPCĐ

Mặc dù có sự đồng thuận cao về lý thuyết là điều trị sẽ tốt nhất khi xác minh được nền tảng gốc rễ gây căn bệnh nhưng về thực hành còn nhiều tranh cãi về giá bán trị của những xét nghiệm chẩn đoán nền tảng gốc rễ VPMPCĐ vày độ nhạy của các xét nghiệm, tỷ lệ lợi ích/chi phí tổn xét nghiệm phải chăng <49>. Vì vậy, trong khuyến nghị của Hội Truyền nhiễm cùng Hội Lồng ngực Mỹ thống nhất không xét nghiệm vi sinh hay qui mang lại chẩn đoán VPMPCĐ mà chỉ áp dụng chẩn đoán cho những người bị bệnh VPMPCĐ đề nghị nhập viện và mang đến những người bị bệnh ngoại trú mà kết quả chẩn đoán có thay đổi phác đồ điều trị <21, 50>.

2.3.1. Lựa chọn xét nghiệm dựa trên điểm lưu ý bệnh nhân

- Với các bệnh nhân VPMPCĐ ngoại trú, không đề xuất nhuộm Gram đờm, ghép đờm và ghép máu để ship hàng chẩn đoán.

- với những người bệnh VPMPCĐ phải nằm chữa bệnh nội trú, bắt buộc lấy đờm nhuộm Gram với cấy, cấy máu trước khi bước đầu liệu pháp khám chữa khi (i) người mắc bệnh được phân các loại là VPMPCĐ nặng, đặc biệt là khi bệnh nhân bao gồm đặt nội khí quản hoặc (ii) khi người bị bệnh được chữa bệnh theo kinh nghiệm tay nghề theo hướng MRSA hoặc P.aeruginosae hoặc (iii) người bệnh trước này đã nhiễm trùng MRSA hoặc P.aeruginosae, đặc biệt là những ngôi trường hợp vẫn nhiễm trùng hô hấp với những căn nguyên này trước đó; hoặc (iv) người mắc bệnh đã nằm viện và dùng kháng sinh con đường tiêm có thể trong tiến trình nằm viện hoặc không trong tầm 90 ngày sát đây.

- giữa những trường hợp người mắc bệnh VPMPCĐ gồm yếu tố dịch tễ nghi ngờ nhiễm trùng
Legionella như tương quan đến vụ dịch Legionella hoặc bắt đầu đi phượt hoặc sinh hoạt những người bị bệnh VPMPCĐ nặng đề nghị làm phân tách tìm phòng nguyên Legionella trong nước tiểu và cấy hoặc làm xét nghiệm sinh học tập phân tử tìm Legionella từ các bệnh phẩm dịch tiết đường hô hấp.

- Ở những xã hội có Influenza virus lưu giữ hành, nên tiến hành xét nghiệm sinh học phân tử vạc hiện nhanh Influenza virus rộng là dùng những xét nghiệm test nhanh phát hiện kháng nguyên Influenza virus.

2.3.2. Những kỹ thuật xét nghiệm

Cấy huyết lý tưởng tuyệt nhất là đem được máu trước lúc bệnh nhân cần sử dụng kháng sinh. Nếu bệnh nhân đã cần sử dụng kháng sinh, bắt buộc lấy ngay lập tức trước khi sử dụng liều phòng sinh tiếp theo. Thời điểm tốt nhất có thể để đem máu là lúc bệnh nhân có cơn tua rét hoặc ở đỉnh sốt. Cấy máu đề xuất cấy 2 chai mỗi lần (một chai hiếu khí, một chai kiêng khí), mỗi chai ghép 8-10 ml máu với những người lớn, thể tích máu mang ở trẻ em tuỳ theo cân nặng <51>.

Bệnh phẩm đờm rất có thể chỉ định nhuộm Gram cùng nuôi ghép nhưng phần trăm phát hiện tại được nền tảng gốc rễ gây bệnh (10-86%) rất không giống nhau ở các nghiên cứu khác nhau <50>. Bắt buộc lấy được tối thiểu 1-2 ml đờm có nhày hoặc nhày máu, tốt nhất có thể là mang vào buổi sớm sớm. Bệnh dịch phẩm đờm đạt unique cho nuôi cấy khi không hoặc không nhiều tạp lây truyền vi hệ họng miệng (đánh giá dựa trên tiêu chuẩn đờm soi có thấp hơn 10 tế bào biểu mô/1 vi trường hoặc bao gồm trên 25 tế bào bạch huyết cầu đa nhân/1 vi trường). Những bệnh phẩm sau thời điểm lấy nên được vận chuyển đến phòng xét nghiệm càng sớm càng tốt, không muộn hơn 2 tiếng đồng hồ <51>. Độ nhạy cảm của nhuộm Gram khác biệt tuỳ thuộc nền tảng gốc rễ vi khuẩn cùng các phân tích (15-100%). Tác dụng nuôi ghép đờm được phiên giải dựa trên mức độ vi trùng mọc (ít, trung bình, nhiều, không ít tương ứng với mức giá trị cấy buôn bán định lượng 1+, 2+, 3+ với 4+), sự cân xứng với lâm sàng với mối tương quan với công dụng nhuộm Gram. Những vi khuẩn được xem như là căn nguyên gây căn bệnh thường có mặt ở mức mức độ vừa phải hoặc nhiều trên đĩa nuôi ghép và bên trên tiêu bản nhuộm Gram. Mặc dù nhiên, Legionella spp., B.anthracis, B.pseudomallei, M.pneumoniae, C.pneumoniae và C.psittaci cho dù số lượng bao nhiêu cũng là căn cơ gây căn bệnh vì không khi nào có sự cư trú trê tuyến phố hô hấp của các căn nguyên này <50>.

Xét nghiệm chống nguyên trong nước tiểu là cách thức chẩn đoán bổ sung hoặc sửa chữa để vạc hiện S.pneumoniae và Legionella. So với nuôi cấy, xét nghiệm chống nguyên nhạy cùng đặc hiệu hơn, rất có thể áp dụng mang đến những bệnh nhân không thể ho khạc đờm được, cho tác dụng nhanh cùng không bị tác động khi đã điều trị kháng sinh. Tuy nhiên, xét nghiệm phòng nguyên chẩn đoán S.pneumoniae có độ nhạy cùng đặc hiệu hoàn toàn có thể thấp hơn ở những bệnh nhân không kèm nhiễm trùng huyết. Vì chưng chỉ phát hiện chống nguyên nhưng không phân lập vi khuẩn nên không làm cho được phòng sinh đồ. Xét nghiệm phạt hiện chống nguyên của
Legionella chỉ chẩn đoán được cho Legionella serotype 1 là serotype chiếm đến 80% các bệnh Legionnaires ở xã hội nhưng lây nhiễm trùng bệnh viện lại thường vì serotype không giống <52>.

Các tác nhân virut và vi trùng không điển hình hoàn toàn có thể được chẩn đoán bởi nuôi cấy, test nhanh phát hiện phòng nguyên, vạc hiện phòng thể đặc hiệu hoặc bởi kỹ thuật sinh học phân tử. Dịch phẩm xét nghiệm mang đến virus hay được sử dụng là dịch tỵ hầu lấy bởi tăm bông mềm hoặc dịch ngoáy họng lấy bởi tăm bông cứng. Nếu mang đến xét nghiệm test nhanh ngay hoàn toàn có thể dùng trực tiếp tăm bông lấy dịch phẩm. Nếu làm xét nghiệm nuôi ghép hoặc sinh học phân tử, tăm bông lấy bệnh dịch phẩm phải được bảo quản trong môi trường thiên nhiên vận chuyển mang đến virus.

Xét nghiệm sinh học tập phân tử nhanh, nhạy, quánh hiệu rộng nuôi cấy nhất là ở những bệnh nhân đã điều động trị kháng sinh mà lại lại hạn chế rất đôi khi áp dụng bệnh dịch phẩm ko vô trùng như căn bệnh phẩm đường hô hấp bởi vì loại căn bệnh phẩm này thường bị tạp nhiễm những vi khuẩn vi hệ mặt đường hô hấp trên. Mặc dù có thể cung cấp cả những thông tin về gen chống thuốc mà lại không các thông tin này cũng không rất đầy đủ hết, duy nhất là ở các vi trùng Gram âm <49>. PCR phân phát hiện đối chọi tác nhân hoặc PCR phạt hiện đôi khi nhiều nền tảng gốc rễ gây VPMPCĐ bao gồm cả vi khuẩn và vi khuẩn đã được áp dụng rộng rãi. Nên thực hiện PCR định tính hoặc bán định lượng và công dụng xét nghiệm đề nghị được cân nhắc là vi hệ đường hô hấp hay căn nguyên gây bệnh thực sự. Một số xét nghiệm sinh học tập phân tử bắt đầu hơn có thể phát hiện tại được bên cạnh đó vài chục tác nhân VPMPCĐ cũng đã được phê duyệt cho chẩn đoán.

Mỗi phương thức xét nghiệm đều phải có ưu, điểm yếu riêng. Kết hợp nhiều phương thức chẩn đoán sẽ giúp đỡ định danh được tác nhân gây bệnh dịch nhanh hơn, đúng mực hơn và hỗ trợ tác dụng hơn cho điều trị VPMPCĐ. Sự cải tiến và phát triển và vận dụng ngày càng nhiều cách thức sinh học phân tử trong chẩn đoán VPMPCĐ trở thành xu thế new và sẽ giúp nâng cấp chẩn đoán tác nhân gây căn bệnh rất nhiều. Mặc dù nhiên, quan niệm phổi hoàn toàn vô trùng đã chuyển đổi kể từ khi những bao hàm hiểu biết new về vi hệ trong phổi. Vi hệ phổi gồm chứa cả nhiều vi khuẩn được xem là gây VPMPCĐ thịnh hành như S.pneumoniae và Mycoplasma spp. <5> và VPMPCĐ rất có thể xảy ra khi mất cân đối vi hệ của phổi là hầu hết thách thức không nhỏ cho thực hành chẩn đoán vi sinh với cho sự việc điều trị.

Khi đã nuôi ghép và xác định được tác nhân vi trùng gây VPMPCĐ, kháng sinh vật là xét nghiệm cần thiết để khẳng định mức độ nhạy bén với phòng sinh của vi trùng gây bệnh, quan trọng đặc biệt cho phần lớn trường phù hợp VPMPCĐ nặng phải nhập viện hoặc ở những người bị bệnh phải nằm ở khoa hồi sức tích cực. Tất cả hai phương thức kháng sinh đồ thịnh hành là kháng sinh đồ vật định tính và kháng sinh đồ vật định lượng. Kháng sinh thiết bị định tính cho thấy chủng vi khuẩn nhạy cảm (S), đề kháng (R) giỏi đề chống trung gian (I) cùng với một kháng sinh như thế nào đó. Kháng sinh đồ định lượng ngoài cho biết thêm mức độ nhạy bén cảm, đề kháng hay đề phòng trung gian, còn cho biết giá trị độ đậm đặc ức chế về tối thiểu của phòng sinh (MIC). Phòng sinh đồ vật định lượng đặc biệt quan trọng có giá bán trị trong số những trường hợp đề xuất hiệu chỉnh liều cho người mắc bệnh hay là cá thể hoá điều trị và các trường hợp phòng sinh gồm liều độc với liều khám chữa gần nhau. Tất cả những vấn đề liên quan cho kháng sinh thiết bị mà các bác sĩ lâm sàng cũng cần biết đó là kết quả kháng sinh vật bị ảnh hưởng bởi không hề ít yếu tố như sự đúng chuẩn của hiệu quả định danh vi khuẩn, unique của xét nghiệm phòng sinh đồ và tiêu chuẩn chỉnh lựa lựa chọn để phiên giải kết quả. Hiện nay nay, có hai khối hệ thống phiên giải phòng sinh đồ phổ cập trên nhân loại là hệ thống phiên giải của Mỹ (CLSI- Clinical Laboratory Standard Institute) cùng của âu lục (EUCAST-European Committee on Antimicrobial Sucseptibility Testing) được update hàng năm. Hai khối hệ thống hướng dẫn phiên giải kết quả kháng sinh thứ không trọn vẹn trùng khít nhau, vẫn có những biệt lập do tiêu chuẩn phiên giải của mỗi khối hệ thống được xây dựng dựa vào các nghiên cứu và phân tích thực nghiệm. Mỗi hệ thống phiên giải đều phải có ưu, yếu điểm riêng. Các phòng xét nghiệm vi sinh lâm sàng sinh sống Việt Nam bây giờ hầu hết số đông lựa chọn hướng dẫn CLSI nhằm phiên giải kết quả. Do vậy, khi xem thêm các nghiên cứu khác biệt về cường độ nhạy cảm với chống sinh, những bác sĩ lâm sàng cũng cần phải biết kỹ thuật kháng sinh thứ nào được triển khai và tiêu chuẩn chỉnh phiên giải nào được sử dụng để có được dìm định đúng chuẩn về các kết quả nghiên cứu.

2.4. Chẩn đoán tác nhân tạo bệnh dựa trên kinh nghiệm

Khi xét nghiệm vi sinh không được triển khai vì không phải thiết/không khả thi hoặc

khi xét nghiệm vi sinh sẽ được thực hiện nhưng kết quả chưa có hoặc âm tính, việc chẩn đoán tác nhân khiến bệnh hoàn toàn phải dựa trên kinh nghiệm (Kết quả nghiên cứu dịch tễ về chủng loại vi khuẩn thường tạo viêm phổi trong số những bối cảnh lâm sàng riêng biệt).

Chẩn đoán tác nhân vi trùng gây viêm phổi theo tay nghề căn cứ vào: (1) cường độ nặng viêm phổi: chữa bệnh ngoại trú, khám chữa nội trú trên khoa hô hấp, điều trị nội trú trên khoa Điều trị tích cực; (2) cơ địa căn bệnh nhân bao hàm tuổi, kinh nghiệm sinh hoạt, bệnh dịch đồng mắc (tại phổi với toàn thân).

Bảng 2.1. Tác nhân thường gặp gây VPMPCĐ

VPMPCĐ cường độ nhẹ, khám chữa ngoại trú

Mycoplasma pneumoniae

Streptococcus pneumoniae

Chlamydia pnuemoniae

Haemophilus influenzae

Virus hô hấp

VPMPCĐ vừa và thấp điều trị nội trú khoa hô hấp

Streptococcus pneumoniae

Mycoplasma pneumoniae

Chlamydia pnuemoniae

Haemophilus influenza

Nhiễm trùng phối hợp

Vi trùng gram âm mặt đường ruột

Vi khuẩn kỵ khí (viêm phổi hít)

Virus hô hấp

Legionella spp

VPMPCĐ mức độ nặng, khám chữa nội trú khoa Điều trị tích cực

Streptococcus pneumoniae

Vi trùng gram âm con đường ruột

Staphylococus aureus

Legionella spp

Mycoplasma pneumoniae

Virus hô hấp

Pseudomonas aeruginosae

Khi đánh giá trên từng ngôi trường hợp cố kỉnh thể, suy nghĩ toàn bộ các yếu tố vừa nhắc trên rất có thể giúp chẩn đoán tác nhân vi khuẩn. Tập hợp các yếu tố góp tiên đoán một tác nhân vi khuẩn nào đó được gọi là các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn để nhiễm vi trùng đó. (Bảng 2.2)

Bảng 2.2. Yếu hèn tố nguy hại nhiễm các tác nhân viêm phổi

Tác nhân

Yếu tố nguy cơ

Streptoccocus pneumoniae

Tuổi – Giới: giới nam; tuổi 65.

Thói quen thuộc sinh hoạt: nghiện rượu, thuốc lá lá.

Bệnh đồng mắc: bệnh gan mạn, bệnh thận mạn, suy tim ứ đọng huyết, suy dinh dưỡng, bệnh dịch tâm thần, dịch phổi tắc nghẽn mạn tính, suy giảm miễn dịch, lây lan HIV, ghép tạng.

Haemophilus influenzae

Bệnh phổi mạn tính.

Bệnh ác tính.

Nhiễm HIV.

Nghiện rượu.

Hút thuốc lá.

Staphylococcus aureus

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi, căn bệnh xơ nang.

Bệnh nội y khoa mạn tính: đái tháo đường, suy thận. Lây truyền virus:Influenza, sởi.

Klebsiella pneumonia

Điều trị trên Khoa điều trị tích cực, đặt sinh khí quản.

Nguy cơ hít sặc dịch từ con đường tiêu hóa: tai đổi mới mạch não, rượu cồn kinh, gây mê.

Nghiện rượu.

Bệnh phổi mạn tính, đái túa đường. áp dụng kháng sinh trước đó

Pseudomonas aeruginosae

Bệnh phổi kết cấu như dịch xơ nang, giãn phế truất quản, căn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nặng nề (FEV1Acinetobacter baumanii

Nghiện rượu, tuổi già, dịch nội khoa nặng.

Vi trùng kỵ khí

Bệnh phổi: ung thư phổi, giãn phế truất quản, nhồi huyết phổi, viêm phổi hít. Nhiễm trùng kỵ khí vùng hầu họng.

2.5. Tóm tắt về tác nhân VPMPCĐ cùng các cách thức chẩn đoán vi sinh <53> Bảng 2.3. Cầm tắt về tác nhân VPMPCĐ với các phương thức chẩn đoán vi sinh

Tác nhân

Phương pháp chẩn đoán

Bệnh phẩm tối ưu

Điều kiện vận chuyển và bảo quản tối ưu

S.pneumoniae

- Nhuộm Gram, nuôi cấy

- Đờm, dịch hút truất phế quản

- ánh sáng phòng, buổi tối đa được 2 giờ hoặc 4o
C về tối đa được 24 giờ

- phát hiện chống nguyên nội địa tiểu

- Nước tiểu

- ánh nắng mặt trời phòng, về tối đa được 24 giờ hoặc 2 – 8o
C buổi tối đa được 14 ngày

S.aureus

H.influenzae

Enterobacteriaceae

P.aeruginosae

Nhuộm Gram, nuôi cấy

Đờm, dịch hút phế truất quản

Nhiệt độ phòng, buổi tối đa được 2 giờ hoặc 4o
C buổi tối đa được 24 giờ

Legionella spp.

- phân phát hiện chống nguyên nội địa tiểu

- Nước tiểu

- nhiệt độ phòng, tối đa được 24 giờ hoặc 2 – 8o
C về tối đa được 14 ngày

- Nuôi cấy trên môi trường xung quanh chọn lọc

- Đờm, dịch hút phế quản

- ánh nắng mặt trời phòng, buổi tối đa được 2 tiếng hoặc 4o
C buổi tối đa được 24 giờ

- Sinh học tập phân tử

- Đờm, dịch hút phế truất quản

- nhiệt độ phòng, về tối đa được 2 giờ hoặc 4o
C tối đa được 24 giờ

M.pneumoniae

- Sinh học tập phân tử

- Tăm bông ngoáy họng, tăm bông thấm dịch tỵ hầu, dịch hút phế quản, dịch rửa phế quản phế nang

- môi trường thiên nhiên vận chuyển M4 sinh sống 4o
C buổi tối đa được 48 giờ, hoặc -70 o
C được bên trên 48 giờ

- Phát hiện nay Ig
M, Ig
G

- máu thanh

- ánh sáng phòng, buổi tối đa được 24 tiếng hoặc 4o
C tối đa được bên trên 24 giờ

C.pneumoniae

- Sinh học tập phân tử

- Tăm bông thấm dịch tỵ hầu, dịch súc họng, đờm, dịch hút truất phế quản

- môi trường vận chuyển M4 ngơi nghỉ 4o
C buổi tối đa được 48 giờ, hoặc -70 o
C được trên 48 giờ

- Phát hiện nay hiệu giá bán Ig
M, rượu cồn lực kháng thể Ig
G (hai mẫu huyết thanh lấy cách

nhau 2-3 tuần)

- tiết thanh

- nhiệt độ phòng, về tối đa được 24 giờ đồng hồ hoặc 4o
C buổi tối đa được trên 24 giờ

Influenza virut A, B

Adenovirus

Parainfluenza virus

RSV

h
MPV

Coronavirus

Rhinovirus

- Test nhanh phát hiện chống nguyên

- Nuôi ghép virus

- Sinh học phân tử

Dịch mũi, tăm bông ngoáy họng, tăm bông thấm dịch tỵ hầu, dịch hút phế truất quản

Bảo quản, vận chuyển trong môi trường xung quanh vận đưa virus sống hhiệt độ phòng, buổi tối đa được dưới 2 giờ, 4o
C tối đa được 5 ngày, hoặc -70 o
C được bên trên 5 ngày

Những điểm cần nhớ

- vi trùng gây viêm phổi thường chạm chán là: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, Mycoplasma pneumoniae, Streptococcus pyogenes,Legionella spp., Chlamydophila và Moraxella catarrhalis.

- Virus tạo viêm phổi thường gặp gỡ là Influenza A virus, Influenza B virus, RSV, Adenovirus và những Coronavirus

- Không lời khuyên nhuộm Gram đờm và cấy đờm, ghép máu cho người mắc bệnh ngoại trú.

- người mắc bệnh VPMPCĐ nội trú đề nghị lấy đờm nhuộm Gram cùng cấy, cấy máu trước khi dùng kháng sinh

- ghép máu cực tốt trước khi sử dụng kháng sinh, khi gồm bệnh nhân có cơn sợi rét hoặc ≥38,5o
C. Những lần cấy 2 chai, 8-10ml máu/chai ở bạn lớn.

- bệnh phầm đờm: lấy tối thiểu 1-2ml tất cả nhày hoặc nhày máu, sau khi lấy đề xuất vận chuyển đến phòng xét nghiệm trong tầm 2 tiếng. Hiệu quả nuôi cấy đờm được phiên giải dựa vào mức độ vi trùng mọc (1+, 2+, 3+, 4+), sự tương xứng lâm sàng cùng mối tương quan với nhuộm Gram.

- các tác nhân virus và vi khuẩn không điển hình hoàn toàn có thể được chẩn đoán bởi nuôi cấy, test cấp tốc phát hiện chống nguyên, phát hiện chống thể sệt hiệu hoặc bằng kỹ thuật sinh học phân tử.

- kháng sinh đồ dùng định tính cho thấy thêm chủng vi khuẩn nhạy cảm (S), đề chống (R) xuất xắc đề chống trung gian (I) với một chống sinh nào đó. Kháng sinh đồ dùng định lượng ngoài cho biết mức độ tinh tế cảm, đề chống hay đề phòng trung gian, còn cho thấy giá trị độ đậm đặc ức chế buổi tối thiểu của phòng sinh (MIC), có thể giúp hiệu chỉnh liều chống sinh.

- lúc không có tác dụng vi sin

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

x